စိတ်ရောဂါ နှင့် စိတ်ရောဂါအဆက်အစပ်များ

ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ

အမွန္ကေတာ့ ဒီေရာဂါ ဒီစာအုပ္နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ ဒာက တိရစၧာန္ကေန တဆင့္ကူးဆက္တဲ့ ပိုးေရာဂါဆို ပုိမွန္ပါတယ္။ mental disorderမဟုတ္ပါဘူး။
ရာသီဥတုကလည္း အလြန္တရာမွ ပူျပင္းေနတာက တစ္ေၾကာင္း၊ ကုိယ္လက္ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရတာကတစ္ေၾကာင္း၊ လမ္းေဘးေခြးအေကာင္ေရက တိုးပြားလာၿပီးေတာ့ ေခြးကုိက္ခံရသူတိုးလာေနတာက တစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ေရးလိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီေရာဂါက ဦးေႏွာက္ကို အဓိကတိုက္ခိုက္တာမို႔ ဒီစာအုပ္ထဲ ထည့္ဖို႔ အဆင္ေျပေလာက္မယ္ထင္တယ္။

ဒီေန႔ ကုိယ့္အမ်ိဳး(နည္းနည္းေတာ့ေဝး)တစ္ေယာက္ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ ျဖစ္တာကုိ ေဆး႐ုံသြားၾကည့္ၿပီးကတည္းက ကုိယ့္မွာ အလြန္တရာမွ ထိတ္လန္႔ေနရတယ္။ အရမ္းလည္း စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္။ ကေလးက ၁၃ႏွစ္ထဲ႐ွိေသးတယ္။ ႐ႈန္းရင္းဆန္ခတ္နဲ႔ အေဖ အေမ အကုိရယ္ၿပီး ျဖစ္ေနတာ။ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးရြားတဲ့ ေရာဂါပါ။ ေဘးကသူေတြမွာ အေတာ္ေလး စိတ္ကုိ ထိန္းၿပီး ေနရတယ္။ သနားလြန္းလို႔။ ေခြးကုိက္တာက ႏွစ္လ႐ွိၿပီ။ မေန႔ကမွ ေရာဂါစၿပီးဆိုးလာလို႔ ေဆး႐ုံတင္လိုက္တာ ေခြး႐ူးေရာဂါမွန္းသိတယ္။ ဆရာဝန္ကေတာ့ အားနာနာနဲ႔ေျပာ႐ွာတယ္။ ဒီထက္ပုိဆိုးလာမွာတဲ့ ၿပီးရင္ ေသခ်ာေပါက္ အသက္ေသမွာတဲ့။

ဟုတ္ပါတယ္။ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါက လုံးဝ ေဆးမ႐ွိပါဘူး။ ျဖစ္ၿပီေဟ့ဆို ကုမရေတာ့ပါဘူး။ 100% အသက္ဆုံး႐ႈံးဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကမာ႓ေပၚမွာ ဒီေရာဂါနဲ႔ အသက္႐ွင္တာဆိုလို႔ တစ္ေယာက္ပဲ နာမယ္နဲ႔တိတိက်က်႐ွိပါေသးတယ္။  (ငါးေယာက္ ေျခာက္ေယာက္ေတာ့႐ွိတယ္ေျပာၾကတယ္။)

ကုသလို႔မရေပမယ့္ ေခြးကုိက္ၿပီးခ်င္း ၂၄နာရီအတြင္းမွာဆိုရင္ေတာ့ ကာကြယ္လို႔ရပါေသးတယ္။ ၿပီးရင္ဆက္ေျပာပါမယ္။

ေရာဂါပိုး ကူးစက္ပုံ
------------------------
ခုေတာ့ ေခြး႐ူးေရာဂါ အေျခခံေတြကုိ ေျပာျပပါမယ္။
ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါဆိုတာ တိရစာၦန္ရဲ႕သေရကေန rabiesလို႔ေခၚတဲ့ virusပိုးေတြ တဆင့္ကူးစက္ရာကေန ျဖစ္တဲ့ေရာဂါပါ။
ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါလို႔ ျမန္မာမႈျပဳ နာမယ္တက္ထားေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ နို့တိုက္သတၱဝါေတြျဖစ္တဲ့
ေခြး၊ ေၾကာင္၊ လင္းႏို႔၊ ေျမေခြး၊ ရက္ကြန္းဝံ၊ နံေစာ္ဖ်ံ၊ ဝံပုေလြ၊ ေႁမြပါ၊ အစ႐ွိသျဖင့္ အထူးသျဖင့္ အစြယ္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ေကာင္ေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (အဓိက ပုိးကုိသယ္တဲ့ေကာင္ကေတာ့ လင္းႏို႔ေပါ့)
သူတို႔ရဲ႕ သြားရည္ေတြ လူရဲ႕ ခႏၶာကုိယ့ထဲ ဝင္ရာကေနကူးပါတယ္။ ေရာဂါပိုး႐ွိတဲ့လူကေနလဲ ျပန္ကူးပါတယ္။ အဲ့တာေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ ေနရတဲ့ ဆရာဝန္ေတြဆို ကာကြယ္ေဆးထိုးထားရပါတယ္။
ကုိက္ခံရၿပီးခ်င္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာ မေပၚပါဘူး။ ကုိက္ခံရတဲ့ေနရာနဲ႔ ေရာဂါပုိးအနည္းအမ်ားအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာဆို ပုိၿပီး ၾကာပါတယ္။ ဥပမာ လည္ပင္းမွာကုိက္ခံရတာထက္ ေျခေထာက္ကုိက္ခံရတာက ပုိၿပီး ျကာပါတယ္။
ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ ၉ရက္ ၁၀ရက္ကေန ၄လအတြင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာေပၚနိုင္ပာတယ္။

ေရာဂါပိုးက အလုပ္ဘယ္လိုလုပ္လဲ
----------------------------------------------
ေရာဂါပိုးက သူ႔စကူးဆက္တဲ့ေနရာတစ္ဝိုက္မွာ အရင္ပြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ အာ႐ုံေၾကာေတြကတဆင့္ ေက်ာ႐ုိးမွာ႐ွိတဲ့ အာ႐ုံေၾကာႀကီးကုိ သြားတယ္။ ၿပီးေနာက္ အဲ့ဒီကေန ဦးေႏွာကုိ ဝင္ပါတယ္။ လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ ေရာဂါပုိးေလးေတြ ပြားၿပီးေနပါတယ္။ အဲ့ဒီကေန တျခားအဂၤါေတြကုိကူးတယ္။ အထူးသျဖင့္ တံေထြးအိတ္ေတြ တံေတြးေတြဆီကူးပာတယ္။ အဲ့တာေၾကာင့္ အဲ့ဒီလူရဲ႕ တံေတြးမွာ ေရာဂါပုိးေတြ႐ွိေနတာမို႔ တျခားလူကုိ တစ္ဆင့္ျပန္ကူးပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
--------------------------
အဖ်ားႀကီး၊
ေခါင္းကုိက္၊
အစာအိမ္ မအီမသာျဖစ္တာ( အန္ခ်င္တာ)၊
ပ်ို့အန္တာ၊
စိတ္႐ႈပ္ စိတ္လႈပ္႐ွား၊
စိတ္တိုတာ(ေဒါသထြက္လြယ္တာ)
အိပ္မေပ်ာ္တာ၊
ဂနာမၿငိမ္ အတက္ႂကြလြန္ေနတာ
အစားပ်က္တာ
ကုိယ္လက္ ေလးလံတာ
ကုိယ္ေတြ လက္ေတြ ကုိက္ခဲေနတာ

အသိသာဆုံး လကၡဏာကေတာ့ Hydrophobia  ေရေၾကာက္တာ။ 
ေရာဂါလကၡဏာ႐ွိတဲ့သူက ေရတိုက္ဖို႔အတြက္ အလြန္ခက္ခဲပါတယ္။
ေရကုိေသာက္ခ်င္ေနေတာင္ ေသာက္မရပါဘူး။

ကာကြယ္ျခင္း
-------------------
ေခြး ဒါမွမဟုတ္ ေၾကာင္ ကုိက္ခံရၿပီဆိုတာနဲ႔ တက္ႏိုင္သေလာက္ ျမန္ျမန္ေဆးသြားထိုးပါ။
ေရာဂါပိုးက မပြားလာခင္မွာေတာ့ ကာကြယ္ ကုသလို႔ရပါတယ္။ အနီးနား႐ွိ အစိုးရေဆး႐ုံေတြမွာ အခမဲ့ကုသေပးပါတယ္။ ေဆးခန္း အခေပးေဆး႐ုံေတြမွာေတာ့ ေစ်းအလြန္ႀကီးပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ရက္ခ်ိန္းအတိုင္း ၃ႀကိမ္ သို႔ ၄ႀကိမ္ သို႔ ငါးႀကိမ္ ေဆးေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲပါတယ္။ ကုိက္ခံရၿပီး ၂၄နာရီကေန ၄၈နာရီအတြင္း ထုိးရမွာပါ။
ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆး ေခြး႐ူးျပန္အဆိပ္ေျဖေဆး၊ ေခြး႐ူးျပန္ကာကြယ္ေဆးေတြထုိးရမွာပါ။

ေခြးက ႐ူး႐ူးမ႐ူး႐ူး အကုိက္ခံရတာနဲ႔ ေဆးထိုးဖို႔လိုပါတယ္။

အိမ္ေမြးတိရစာၧန္ေတြ ေမြးထားတယ္ဆိုရင္လည္း နီးစပ္ရာ တိေမြးကုေတြဆီမွာ ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးထားတာအေကာင္းဆုံးျဖစ္မွာပါ။ အိမ္ေမြးတိရစာၧန္ေတြနဲ႔ နီးကပ္စြာေနတဲ့အခါမွာ အကုိက္မခံရေပမယ့္ သူတို႔ရဲ သြားရည္ေတြက ခႏၶာကုိယ္တြင္းက အနာ၊ ႏွာေခါင္းေပါက္၊ မ်က္လုံး စတဲ့ေနရာေတြကေနဝင္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ 

သိခ်င္တာ႐ွိေမးပါ။ စုံစမ္းေပးပါ့မယ္။