ئەهلی ئاگر

مشت و مڕی تێوان بەهەشت و ئاگر

مشت و مڕی تێوان بە هەشت و ئاگر

عن أَبُو هُرَيْرَةَ ،قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " تَحَاجَّتِ الْجَنَّةُ وَالنَّارُ ، فَقَالَتِ النَّارُ : أُوثِرْتُ بِالْمُتَكَبِّرِينَ وَالْمُتَجَبِّرِينَ ، وَقَالَتِ الْجَنَّةُ : فَمَا لِي لَا يَدْخُلُنِي إِلَّا ضُعَفَاءُ النَّاسِ وَسَقَطُهُمْ وَغِرَّتُهُمْ ، فَقَالَ اللَّهُ لِلْجَنَّةِ : إِنَّمَا أَنْتِ رَحْمَتِي أَرْحَمُ بِكِ مَنْ أَشَاءُ مِنْ عِبَادِي ، وَقَالَ لِلنَّارِ : إِنَّمَا أَنْتِ عَذَابِي أُعَذِّبُ بِكِ مَنْ أَشَاءُ مِنْ عِبَادِي ، وَلِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْكُمَا مِلْؤُهَا ، فَأَمَّا النَّارُ فَلَا تَمْتَلِئُ حَتَّى يَضَعَ يَضَعَ فِيهَا اللَّهُ تَبَارَكَ رِجْلَهُ ، فَتَقُولُ : قَطْ قَطْ فَهُنَالِكَ تَمْتَلِئُ وَيُزْوَى بَعْضُهَا إِلَى بَعْضٍ ، وَلَا يَظْلِمُ اللَّهُ مِنْ خَلْقِهِ أَحَدًا ، وَأَمَّا الْجَنَّةُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُنْشِئُ لَهَا خَلْقًا " )( رواه مسلم )

واتە: بەهەشت و ئاگر کەوتنە مشت و بڕ لەگەڵ یەکتری  ئاگر وتی من جێگەی ستەم کارو بەدفەڕو خۆ بەگەورەگرەکانم بەهەشتیش وتی منیش جێکای خەڵکانی هەژارو  پەککەوتەکانم جا خودا فەرموویە بەهەشت تۆ رەحمەتی منی ئەوەی بمەوێ بە تۆ رەحمی پێدەکەم وتیە ئاگریش تۆ سزای منی ئەوەی بمەوەێ بە تۆ سزای دەدەم وە هەردوکتان دەبێت پڕ بکرێن سەبارەت بە ئاگر ئەوا قەت بڕ نابێت هەتا پەروەردگار قاچی خۆی تێ نەکا جا دەڵێ بەسمە بەسمە ئا لەو کاتە بڕ دەبێ هەندێکی دەچێتەوە بار یەکتری خوداش ستەم لە هیچ دروستکراوێکی ناکات بە هەشتیش خودا دروست کراوانێکی تری بۆ وەدیدەهێنێ.

ڕەڤەی فەرموودەکە

پێشەوا (بخاری) لە(صحیح)ەکەی خۆی دەفەرمووێت: (تحاجت) واتە کەوتنە مشت و مڕ هەر خوداش دەزانێ ئەم مشت و مڕە چۆنە (اوثرت) واتە تایبەتمەند کراوم (بالمتکبرین والمتجرین) هەندێک دەڵێن بەیەک مانا هاتووە هەندێکیش دەڵێن: واتە ئەو کەسە سەختەی کە کەس ناتوانێ بگاتە لای (ضعفاء الناس وسقطم) واتە ئەوانەی کەوتونە لەپێش چاوی خەڵک و سوک بوینە ئەمەش سەبارەت زۆرینەی خەڵک بەڵام لەلایەن خواوە ئەوانە زۆر بەڕێزن و قەدر و گران و خاوەن پلەن بەڵام ئەوانە لە دەروونیان ئەوەندە خوا به گەورە دەگرن بۆیە دەروونی خۆیان دەشکێنن و مل کەچی فەرمانەکانی خوا دەبن.

پێشەوا (ابن تمیمیە)ش لە (العقیدة الواسطیة)دا وتویەتی ئەوەی دەچێتە ناو باوەڕ بوون بەوەی خوا لەکیتابەکەی وەسفی خۆێ پێ کردووە هەروا پێغەمبەرەکەشی بێ ئەوەی بگوڕدرێ یان لەکاربخرێ یان (تمثیل) بکرێ بەڵکو باوەڕیان وایە کە خوا( لیس کمثلە شیء وهو السعیع البصیر)ە ئەوەی خوا خۆی پێ وەسف کردووە رەتی ناکەنەوەو وشەکانیش لانادەن و ناگۆڕن لە جێگای خۆیاندا ناوەکان و ئایەتەکانیش لێک نادەنەوە بە مانایەک کە خوا مەبەستی نەبێ و سیفەتەکانی ناچوێنن بە سیفەتی دروست کراوەکانی چونکە هیچ وێنەو نمونەو هاوەڵی نییەو  خودا قیاس ناکرێتە سەر دروست کراوەکانی چونکە هەر خۆی زاناترە بەخۆی لەکەسانی ترو لەهەموو کەسێکیش لە دروست کراوەکان راست گۆترو  رەوان بێژترە پاشان پەیامبەرە راست گۆیەکانی بە پێچەوانەی ئەوانەی بەبێ زانیاری لەسەر خون دەدوێن بۆیە خودا دەفەرمووێت:

سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ ( 180 ) وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ ( 181 ) وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ( 182 ) الصافات)

واتە:پاکی و بێگه‌ردی بۆ په‌روه‌ردگارت، په‌روه‌ردگاری خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات، له‌وه‌ی که ئه‌وانه ده‌یده‌نه پاڵ ئه‌و زاته بێ هاوه‌ڵ و هاوتایه‌.سڵاو دروودیش له‌سه‌ر هه‌موو پێغه‌مبه‌ران و سه‌رجه‌م فرستاده‌کانی خوا.سوپاس و ستایشیش بۆ خوا، په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانان هه‌میشه و به‌رده‌وام.)............(خودا لەو ئایەتە نەفسی خۆی بەپاک راگرتووە لەبارەی ئەوانەی بەشتی نابەجی وەسفی دەکەن سەلامیش لەپەیامبەران کردووە چونکە هەق و باشە لەبارەی خواوە دەیڵێن و بەدووری دەگرن لەهەموو کەم و کوڕیەک خوای گەورە لەم ئایەتە هەندێک وەسفی بۆ خۆی رەت کردۆتەوە و هەندێکیش (إثبات) کردووە جا ئەهلی سوننەت و جەماعەت نابێ لەوەی پێغەمبەران هێناویانە لابدەن چونکە هەر ئەو ڕێگایە ڕێگایەکی راستە ڕێگای ئەو کەسانەی خوا بە خشیبوی بە پێغەمبەران و راست گۆیان شەهیدەکان و پیاوچاکان.

زانای پایەبەرز (إبو العز الحنفی ) فەرموویەتی خوای گەورە دەفەرمووێت:

لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (الشوری11 )

مەبەست لەو ئایەتە رەت کردنەوەر (صفات) نیە هەروەکو ئەهلی بیدعە دەڵێن چونکە (أبو حنیفە)لە فقە لأکبر) وتویەتی خودا ناشوبهێتە هیچ کام لە دروست کراوەکانی و سیفەتەکانی هەمووی خیلافی سیفەتی دروسە کراوەکانە دەزانی نەوەک وەک زونینی ئێمە توانادارە نەک وەک توانای ئێمە دەبینێ نەک وەک بینینی ئێمە قسە دەکات  نەک وەک قسەکردنی ئیمە.