Diriliş

XXX - XXXI - XXXII

XXX

Maslova'yı ilk giden grupla gönderebilirlerdi, bu yüzden de Nehlüdov yolculuğa hazırlanıyordu. Fakat o kadar çok işi vardı ki, ne kadar boş zamanı olursa olsun bu işleri hiç bitiremeyeceğini hissediyordu. Öncekinin tam tersi bir durum söz konusuydu. Önceden yapacak iş uydurmak gerekirdi ve işin konusu her zaman aynıydı, Dmitriy İvanoviç Nehlüdov'du; bütün ilgisi o zamanlar yalnızca Dmitriy İvanoviç üzerinde toplanmış olsa da yaptığı bütün işler sıkıcıydı. Şimdi yaptığı işlerin hepsi, Dmitriy İvanoviç'i değil, başka insanları ilgilendiriyordu, hepsi de ilginç ve çekici işlerdi. O kadar çoktu ki bu işler, içine düşen kaybolurdu.

Ayrıca eskiden kendi işleriyle uğraşmak Dmitriy İvanoviç'in canını sıkar, onu sinirlendirirdi; başkalarının işleri ise büyük bir sevinç veriyordu.

Şu sıralar Nehlüdov'un ilgilendiği işler üç bölüme ayrılıyordu: Alışkanlık haline getirdiği aşırı titizlikle bu işleri üçe ayırmış ve buna uygun olarak da üç dosyaya koymuştu.

Birinci iş, Maslova'yla ve ona yapacağı yardımla ilgiliydi. Bu iş artık hükümdara verilecek dilekçenin işleme konulması için ricacı olmaya ve Sibirya yolculuğuna hazırlanmaya kalmıştı.

İkinci iş, yurtlukların halledilmesi işiydi. Panovo'da, köylülere ortak köy gereksinimleri için kira ödemeleri koşuluyla toprak verilmişti. Fakat bu uzlaşmayı sağlama bağlamak için bir sözleşme ve vasiyetname hazırlayıp imzalamak gerekiyordu. Kuzminsk'teki iş ise hallettiği şekliyle duruyordu henüz, yani toprak karşılığında para alacaktı ama vadeleri saptamak ve bu paranın ne kadarını kendi geçimi için alacağını, ne kadarını köylülerin kullanımına bırakacağını saptamak gerekiyordu. Sibirya yolculuğu sırasında ne gibi masraşarla karşılaşacağını bilmediği için yarı yarıya azaltmış olsa da bu gelirden şimdilik yoksun kalmamaya karar vermişti.

Üçüncü iş, giderek daha sık kendisine başvuran tutuklulara yardım işiydi.

İlkönceleri yardım isteğiyle kendisine başvuran tutuklularla görüşerek, bu insanların durumlarını kolaylaştırmak için hemen harekete geçip, ondan bundan ricada bulunuyordu; fakat daha sonra yardım isteyenlerin sayısı o kadar artmıştı ki, bu insanların her birine yardım etmenin olanaksız olduğunu hissediyordu. Son zamanlarda onu diğer işlerden daha fazla meşgul eden dördüncü bir işe girişti ister istemez.

Bu dördüncü iş, sakinleriyle kısmen tanıştığı bu hapishaneyi ve kendisini şaşkına çeviren bu ceza yasasının yüzlerce, binlerce kurbanının çile doldurduğu Petropavlovsk Kalesi'nden Sahalin'e kadar bütün hapishaneleri yaratmış olan ve adına ceza mahkemesi denilen, bu insanı hayretler içinde bırakan kurumun nasıl bir şey olduğu, niçin ve nereden ortaya çıktığı sorusunun yanıtını vermekti.

Tutuklularla kişisel görüşmelerinden, avukattan, hapishanedeki papazdan, hapishane müdüründen ve hapishanede kalanların listesinden Nehlüdov, suçlu diye adlandırılan tutukluların beş insan grubuna ayrıldığı sonucuna varmıştı.

Birinci grup, yangın çıkarmakla suçlanan Menşov gibi, Maslova ve başkaları gibi hiç suçu olmayan, yargı hatalarının kurbanlarıydı. Papazın gözlemlerine göre bu grup insanların sayısı çok fazla değildi, yüzde yedi civarındaydı ama durumları özel bir ilgi uyandırıyordu.

Öfke, kıskançlık, sarhoşluk ve benzeri gibi olağanüstü koşullarda, yargılayan ve ceza verenlerin hepsinin de aynı koşullarda gösterebilecekleri cinsten davranışları yüzünden hüküm giymiş insanlar bir başka grubu oluşturuyordu. Nehlüdov'un gözlemine göre, bu grup tüm suçluların hemen hemen yarısından fazlasını oluşturuyordu.