Tài Liệu Văn Nghị Luận Xã Hội Và Lí Luận Văn Học

Tuyển tập: Vẻ đẹp của ngôn ngữ thơ & nội dung tư tưởng

"Vẻ đẹp của ngôn ngữ thơ là vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Nhưng hình thức nghệ thuật ấy chỉ đẹp khi được nhà thơ sáng tạo ra để chuyển tải một nội dung tư tưởng sâu sắc". Hãy làm sáng tỏ nhận định trên qua các tác phẩm thơ mới.
_________

Trong suốt con đường sự nghiệp văn chương của mình, nhà văn Nga Leonit Leonop luôn tâm đắc một quan điểm mới mẻ: "Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức và khám phá về nội dung". Sự thống nhất hài hòa giữa nội dung và hình thức là một trong những yếu tố quyết định nên giá trị bất hủ của tác phẩm nghệ thuật. Đó là kết quả chứa đựng tài năng, tâm huyết và sức sáng tạo không ngừng nghỉ của người nghệ sĩ. Không chỉ đem đến sự độc đáo trong văn chương, mối quan hệ giữa nội dung và hình thức cũng góp phần tạo nên vẻ đẹp cho thơ ca. Bởi lẽ đó, có ý kiến cho rằng: "Vẻ đẹp của ngôn ngữ thơ là vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật nhưng hình thức nghệ thuật ấy chỉ đẹp khi được nhà thơ sáng tạo ra để chuyển tải một nội dung tư tưởng sâu sắc".

"Ngôn ngữ thơ là ngôn từ, câu chữ được người nghệ sĩ mã hóa, chắt lọc từ đời sống, tạo nên tinh hoa nghệ thuật đặc sắc ; là phương tiện bật lên sức sống mãnh liệt của bài thơ. "Vẻ đẹp của ngôn ngữ thơ là vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật" tức là nhà thơ bằng việc khám phá, sáng tạo những hình tượng, thể thơ ,cú pháp, từ ngữ, biện pháp tu từ,... sẽ khoác thêm tấm áo mới đẹp đẽ,hấp dẫn và sinh động cho tác phẩm của mình. Nếu "hình thức nghệ thuật" được biểu hiện qua sức gợi ngôn từ thì "nội dung tư tưởng" chứa đựng những quan điểm mĩ học, cảm hứng, tâm hồn thi nhân về con người và cuộc đời; dược đúc kết từ quá trình sáng tạo của nhà thơ. Nhận định trên khẳng định vai trò của nội dung và hình thức đối với văn chương nói chung và thơ ca nói riêng: Một tác phẩm thơ giá trị phải có sự kết hợp hài hòa giữa nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật; đồng thời đề cập đến yêu cầu đối với người nghệ sĩ là phải sáng tạo và có phong cách riêng.

Tác phẩm văn học là một hệ thống chỉnh thể được biểu hiện qua mối quan hệ mật thiết giữa nội dung và hình thức. Nội dung là những mảnh ghép vụn vỡ lấy chất liệu từ hiện thưc cuộc sống, khai thác bằng nghệ thuật nhằm bộc lộ tư tưởng, quan điểm người viết muốn gửi gắm. Hình thức được xây dựng nên bằng hệ thống phương tiện diễn đạt tổ chức bên ngoài cũng như nội dung bên trong tác phẩm. Nội dung bao giờ cũng quyết định hình thức còn hình thức là cách thể hiện nội dung, phù hợp với nội dung. Sự thống nhất cao độ giữa nội dung và hình thức thể hiện ở mọi phương diện trong thơ ca: ngữ âm, cú pháp,thể loại, nhạc điệu...tạo nên tác phẩm thơ giá trị.Nội dung nào- hình thức ấy. Một hình thức độc đáo,hấp dẫn sẽ phát huy tối đa chức năng bộc lộ sâu sắc nội dung nó biểu hiện, hướng người đọc đến bầu trời Chân-thiện-mĩ; ngược lại, tác phẩm chứa đựng nội dung mới mẻ, ý nghĩa sẽ lôi cuốn độc giả khám phá vẻ đẹp của hình thức, ngôn từ. Nội dung và hình thức luôn gắn liền, hỗ trợ và bổ sung cho nhau; không thể tách rời. Như câu nói của Bielinxki: "Nội dung và hình thức gắn bó như tâm hồn với thể xác". Để tạo nên mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất giữa hai yếu tố: hình thức, nội dung đòi hỏi nhà thơ phải có sự tìm tòi sáng tạo, có cá tính, phong cách và tiếng nói riêng. Quá trình lao động nghệ thuật là quá trình công phu, ghi nhận toàn bộ những đóng góp, hy sinh của người nghệ sĩ trên con đường hoạt động của mình. Sự sáng tạo trong thơ ca không cho phép bất cứ nhà thơ nào được dẫm lên lối mòn của người khác và đặc biệt là con đường mình đã tạo ra. Nếu chỉ biết sao chép thực tại một cách nguyên si, không thể hiện được những điều mới mẻ trong tác phẩm của mình thì đó sẽ là một sự tự sát trong văn học. Bởi "Văn chương không cần đến những người thợ khéo tay, làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho; văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có" (Nam Cao). Chỉ có như thế, họ mới sáng tạo ra những đứa con tinh thần bất hủ, những tác phẩm thơ hay, đặc sắc, có sự hài hòa thống nhất giữa "nội dung tư tưởng sâu sắc" và 'hình thức nghệ thuật" độc đáo.