Meraklı

Nicolaus Copernicus

Nicolaus Copernicus (Nikolas Kopernik), 19 Şubat 1473 tarihinde Polonya'da doğmuş, asıl işi piskopos danışmanlığı olan ve boş zamanlarında astronomi, matematik, harita bilimi ile ilgilenen bilim adamıdır. Kopernik, "göksel kürelerin devinimleri üzerine" adlı eserinde güneş sistemini tanımlamış ve güneşin merkezde bulunduğu sabit yörüngeler üzerinde gezegenlerin hareket ettiği tezini kabul eden "gün merkezlilik" yasasını savunmuştur. Kopernik ölmeden kısa bir süre önce yayımlanan bu kitabı (1543), modern astronomik gelişmelerin başlangıç noktasını oluşturmaktadır.

Polonya Krallığı'na bağlı Royal Prussia bölgesinde doğan Kopernik, kilise hukuku üzerine doktora yapan, ancak diploması olmayan bir doktor ve ekonomisttir. Dört çocuklu bir ailenin en küçüğü olan Kopernik'in babası tüccar, annesi ise varlıklı bir ailenin kızıydı. Babası öldükten sonra dayısının yanında kaldı ve tüm ihtiyaçları dayısı tarafından karşılandı. Kopernik'in çocukluğu ve eğitiminin ilk dönemleriyle ilgili olarak günümüze ulaşan bir belge bulunmamaktadır. Onun hakkında biyografi yazan kişiler, dayısının Kopernik'i önce St. John okuluna gönderdiğini var sayarlar. Bu okul, aynı zamanda dayısının da öğretmenlik yaptığı bir eğitim kurumudur.

Kopernik, 1492 yılında erkek kardeşi ile birlikte Krakow Üniversitesine yazıldı. Güvenilir bir kaynağa göre, 1491 yılından sonra Aristocu bir felsefe profesörü olan Brudzewski'nin öğrencisiydi. Hocasından astronomi dersleri alan Kopernik'in Krakow üniversitesindeki çalışmaları, kendisine matematik ve astronominin tüm alanlarında mükemmel bir temel sağlamıştır.  Ayrıca felsefe ve Aristo'nun doğa bilimleri hakkında bilgi edinmesini sağlayarak öğrenme merakını arttırmıştır. Kopernik, üniversite yıllarında okuduğu kitaplarla ve gördüğü derslerle bilgi birikimini oldukça genişletti. Aynı döneme kadar kaleme aldığı bilimsel notlarının bir kısmı, günümüzde Upsala Üniversitesi'nde muhafaza edilmektedir.

Kopernik'in Krakow'da geçirdiği 4 yıl, onun eleştirel yeteneğinin gelişmesinde büyük bir rol oynamıştır ve bu sayede astronomide var olan mantıksal çelişkilerin analizini yapmıştır. Aile içi özel sebeplerden dolayı, dayısının talebi üzerine diplomasını almadan eğitimini kesmek zorunda kalan Kopernik, Bologna'ya gitti ve 1497 yılından sonra Bologna Üniversitesi'nin jürileri ile farklı milletlerden gelen öğrencilerin bulunduğu Alman Ulusuna katıldı.

İtalya'da çalışmalarını tamamlayan Kopernik, Prusya'nın birkaç şehrine yaptığı küçük seyahatlerin ardından, ömrünün sonuna kadar yaşayacağı Warmia'ya gitti. 1503-1510 yılları arasında dayısının sekreterliğini ve doktorluğunu yapan Kopernik, Güneş merkezli teorisi için çalışmaya başladığı yerde yani piskoposun kalesinde kaldı. Resmi yetkilerini kullanarak, dayısının hemen hemen tüm idari, siyasi, ekonomik ve dini görevlerini üstlenmişti. Kopernik, 1514 yılından önce güneş merkezli teorisinin ilk taslağını yazmıştı ve bu taslak, dünyanın güneş merkezli mekanizmasının teorik açıklamasını oluşturuyordu. 1516-1521 yılları arasında Olsztyn kalesinde Pieniezno ve Warmia'nın ekomik yöneticisi olan Kopernik, burada sağlam çiftçileri tımarlara yerleştirmek ve bölgenin ekonomik gücüne katkıda bulunmak amacıyla "çölleşmiş tımarların bölgeleri" başlığını atarak bir el yazması hazırladı. Ayrıca Olsztyn bölgesi Töton şövalyelerince kuşatıldığı zaman, Kopernik Polonya güçlerince oluşturulan Warmia ve Olsztyn savunmalarını yönetti. İleri bir dönemde yapılan barış müzakerelerinde ise Polonya'yı temsil etti.

Kopernik'in arkadaşlarından bazıları Protestanlığı seçtiler, ancak kendisi hiçbir zaman bu tür bir eğilime girmedi. Belki de bu nedenle, Kopernik'e karşı ilk saldırı Protestanlar tarafından gerçekleştirildi. Elblag bölgesinde bulunan Alman bir mülteci olan Gnapheus, "aptal bilge" adlı Latince bir komedi yazdı ve aynı bölgede kurduğu okulda bu komediyi sahneledi. Kopernik, oyunda tanrı tarafından gönderildiğine razı olan kibirli, astrolojiye merak duyan ve soğuk bir kişi olarak gösteriliyordu, ayrıca çürümekte olan bir çalışmasını göğsünde sakladığı dedikodusu yapılıyordu. Protestanlar Kopernik'e karşı saldırılarını sürdürdüler ve başka bir yerde onun teorisine yoğun tepki gösterenler oldu.