Soruşma

Bir İncelemenin İncelemesi

Özet: Turgut Uyar'ın doğum ve ölüm yıldönümlerinin kesiştiği 2017'nin Ağustos ayında yeni bir Turgut Uyar kitabı daha YKY tarafından yayımlandı.

Turgut Uyar'ın Bir Şiirden adlı bu kitabı daha önce, ilk defa şairin sağlığında 1983 yılında Ada Yayınları etiketiyle 154 sayfalık olarak yayımlanır. Daha önce burada yer alan yazılar, şairin diğer düzyazılarıyla birleştirilerek yine YKY tarafından 2009'da Korkulu Ustalık adı altında basılmıştı. Bu ay içinde basılan yeni kitap ise şairin sağlığında basılan Bir Şiirden kitabının içerdiği yazılardan oluşuyor.

Kitap da Turgut Uyar Abdülhâk Hamit'ten başlayarak 21 şairi birer şiirlerini temel alarak inceliyor. Yayınevinin sitesindeki tanıtımdaki deyimle ''Türk şiirinin ufuklarını çiziyor.'' 104 sayfalık bu kısacık kitap edebiyatımız gözde inceleme kitaplarından biri olarak gösteriliyor. Tıpkı Hazal Çamur'un ''İçi Dolu Fıçıcık ama Dolu Edebiyat'' ifadesindeki gibi kısalığına rağmen her sayfa dolu dolu yazılmış. Kitabın başındaki önsöz niteliğindeki Zincir adlı yazı da şair, şiir üzerine yazmanın şiir yazmaktan daha ikincil olduğundan bahsediyor.

Yayınevi kendi sitesi üzerinden, ''Tadımlık'' adı altında kitaptan bir parça da sunuyor:

''Hamit'e saygı duyarım. Şiir adına, tiyatro adına yaptığı bütün saçmalıklara, bütün gülünçlüklere karşın. Türk şiirindeki yenilikçilerin en gözü pekidir o. Shakespeare'i gözü kapalı eskitir. Bilinçsiz bir martir'dir. İçinden çıktığı sınıf, yetiştiği ortam, yaşadığı hayat bakımından, aşağı yukarı Tanzimat'tan İkinci Büyük Savaş'a kadar yetişen bütün şairlerin özetidir. Bir bakıma bir prototiptir. Gününün koşullarına göre iyi yetişmiş, iyi bir hayat yaşamış, saygınlık kazanmış, soylu bir Osmanlı burjuvası. Şiirinde de içinden çıktığı sınıfın değerlerini sürdürmüş, hatta onları keskinleştirmek yoluyla geliştirmiş, ileriye götürmeye çabalamıştır. Bahtsızlığı da gene yetişmesinde, sınıfında aranmalıdır. Bir taklitçilikten ancak bir başka taklitçiliğe geçmek suretiyle kurtulunacağını sanmak. O, Türk şairinin yüz yıllık bilinçsizliğinin, yanlışlıklarının ve cesurluğunun kesin açıklamasını taşır.

...

Bazı şairlerin yazgıları kötüdür. Ya küçümsenir, yadsınır, ya göklere çıkarılır. Onların, günlerinde sağlam değerlendirilmemeleri sonucudur bu. Kimi mutlular, sağlıklarında yerlerini bulurlar, kimileri ölünce. Şairlerin değerlendirilmelerinin şiir ölçülerinin dışına çıkmaya başladığı, birtakım politik akımların yazgısına bağlı bulunduğu bugünlerde durumu yeniden saptamak gerekiyor.

...

Hamit'in kötü değil, sadece kötü değil, üstelik gülünç bir şair olmadığı söylenemez. Bütün ciddiyetine, bütün trajik edasına karşın söylenemez. Bu olgu, biraz da yukarıda belirttiğim gibi, onun kendini seçmemesine bağlı bir ikilemdir. Onun şiirinin, onun değerlendirilmesinin geçirdiği evrim, bir bakıma Türk şiirinde birtakım değerlerin, şiirsel ve beşerî birtakım değerlerin geçirdiği evrimdir diye düşünülebilir. Kararsızdır, tarafsızdır. Neyle nasıl eğleneceğini bilmez. Tam bir Osmanlı kaypaklığı içindedir.''

Turgut Uyar sevenlerine ve konunun ilgililerine duyurulur.