Soruşma

Sözcük Çılgınlığı

Bilimsel Fantezi'nin Alt Türü: Sözcük Çılgınlığı

Sizlere daha önceki, 19 Temmuz'da yine burada yayımlanan*, yazımda bilimkurgu ve fantastik edebiyatların kesiştiği bir ortak noktada yer alan Bilimsel Fantezi adlı alt türden bahsetmiştim. Hatırlatma olarak bu türün hem fantastik kurgudan hem de bilim kurgudan öğeler alarak oluşturulan bir alt tür olduğunu söyleyebilirim. Şimdi ise bahsetmek istediğim bu alt türün, alt türü. Aslında böyle bir alt tür yok. Yine hatırlayacak olursanız adı geçen yazıda bilimsel fanteziyi iki alt tür'e ayırmıştık: Kılıç Fantezisi/Bilim Kurgusu ve Yok Olan Dünya Fantezisi. Benim anlatacağım alt tür ise benim bunlara eklemek istediğim ve icat ettiğim bir alt tür. Evet, boş zamanlarımda yeni alt türler icat etmek gibi bir uğraşım var.

Bu alt türün İngilizce adı: Wordpunk. İngilizce adını ilk başta verdim çünkü sonunda -punk eki bulunan bilim kurgu türlerini hepimiz tanıyoruz. Cyberpunk, Clockpunk, Steampunk. Bunların Türkçeleri ise Siber Çılgınlığı, Saat Çılgınlığı ve Buhar Çılgınlığı olarak alınıyor ama Siber Çılgınlığı kullanımı ne kadar Türkçedir orası tartışılır. Bu başka bir yazının konusu, bu alt tür için başlıkta da belirttiğim Türkçe adını kullanacağım bu yazıda: Sözcük Çılgınlığı. Adına bakarak alt tür hakkında bir fikre sahip olabilirsiniz. Bu tür içinde ''çılgınlık'' barındıran edebi türler kendi içlerinde, uzak ya da yakın, gelecek ya da geçmiş zamanda, sadece adı geçen maddeyle yapılan ve bu madde dışında da hiçbir maddenin hammadde olarak kullanılmadığı kurgulardır. Clockpunk dediğimiz tür de her türlü teknoloji saat çarklarıyla çalışır. Steampunk'ta her şey buharlıdır. Cyberpunk'ta ise her şey ileri teknolojide ve siberdir. Hatta bazen insanlar bile teknolojiktir. Sözcük Çılgınlığı dediğimiz türde de sözcükler, ya da kelimeler diyebilirsiniz, her şeyin ama her şeyin ana maddesidir.

Yukarıda adı geçen türlere ek olarak Sadık Efe Sarıtunalı, yine Bilimkurgu Kulübünde, yayımlanan bir yazısında Dieselpunk, Atompunk ve Silkpunk ve Devrim Kunter'in Seyfettin Efendisini örnek gösterdiği Ottomanpunk türlerinin adını veriyor.

Frpnet'te yayımlanan Kayra Keri Küpçü'nün yazdığı ''Bilimkurgunun Alt Türleri'' başlıklı yazıda ise bu türler dışında Biopunk adı verilen bir türden bahsetmektedir. Bu türlerin adlarından yola çıkılarak hangi tarz kurguları içerdiğini anlamak mümkün. Ben sadece adından anlayamayacağını düşündüğüm için Silkpunk'ı Sadık Efe Sarıtunalı'dan alıntılıyorum:

'' teknolojinin ipek temelli geliştiği silkpunk (bu yakın bir zamanda Çinli bir yazarın yarattığı bir türdür) ''

Burada ''Çinli bir yazar'' dediğimiz kişi Ken Liu'dur. Bu türün öncüsü de Kralların Merhameti adlı seridir.

Sözcükleri kullanarak teknolojik aletler üretmek ve bunları işletmek bilim kurguya uymuyor gibi görünebilir, gibi fazla da olabilir, ama bu uygunsuzluk bu alt tür'ün neden bilimsel fantezi içinde yer aldığının da yanıtıdır. Örneğin insanların sözcükleri söyleyerek ve sonra da onları çıplak elleriyle eğip bükerek aletler yaptıklarını düşünelim. Sözcükleri söylediğimiz bölüm bu alt tür'ün fantastik kurgu tarafı çünkü bu haliyle sözcükler bilimsel açıklaması olmayan bir şekilde insanların ağzından çıktıktan sonra somut bir hale geliyorlar. Eğer siz bunu bilimin geliştirdiği bir alet yoluyla yaparsanız o zaman katıksız bir bilim kurgu olarak değerlendirilebilir. Sözcükleri söyledikten sonraki bölüm ise bilim kurgudur. Bunun iki nedeni var:

-Sözcükleri söyleyen kişilerin insan olması yani kurgunun bizim geleceğimizi anlatması. Bilindiği üzere insanın geleceğini ya da geçmişini anlatması bilim kurgunun temel özelliğidir. İnsan dışı geleceği ya da geçmişi anlatan fantastik kurgudur.

-Sözcükler somutlaşınca bunları alarak elleriyle alet üretmeleri ve bu aletlerin gerçekten işe yarıyor olması ki bu aletler çekiç gibi basit bir eşyadan tutun da pek çok karmaşık yapıdaki, örneğin uzay gemileri ya da zaman makineleri, aletler olabilir.

Bu iki neden yerine geldiğinde geriye sadece sözcüklerden oluşturulan aletlerin nasıl işlediği sorunu kalıyor. Tam da burada fantastik kurgunun bilimsel olmayan güvenli kanatları altına sığınabilirsiniz. Sözcüklerin kendilerine has ve asla insanların anlayamadığı bir gücü olduğuna okuru ikna edebilirsiniz. Bir alt türün, alt türü olarak Sözcük Çılgınlığı başarılı olmak ve kendine bilim kurguda yer edinebilmek için ürün bekliyor. 

*: Yazıyı Bilimkurgu Kulübü için yazmıştım.