Karamazov Kardeşler

Birinci Bölüm -5

VI

Böyle Bir Adam Ne Diye Yaşıyor!

Yirmi sekiz yaşında, orta boylu, sevimli bir genç olan Dmitri Fyodoroviç, yaşından çok büyük gösteriyordu. Adaleli bir vücudu, güçlü kuvvetli bir yapısı olduğu görülüyordu, ama gene de yüzünde hastalıklı bir anlatım vardı. Yüzü zayıf, yanakları çökük, rengi sarıydı. Oldukça iri, koyu renk, fırlak gözlerinde sert bir inatçılığa rağmen, kararsızlık da okunuyordu. Hatta heyecanlandığı sıralar, öfkeli konuşurken bakışları sanki iç durumundan ayrılıyor, bambaşka, hatta çoğu zaman o ana hiç uymayan anlamlara bürünüyordu. Bazen, onunla konuşanların, "Ne düşündüğü anlaşılmıyor ki," dediği olurdu. Bazen de düşünceli, kasvetli bakışlarını görenler, tam o hüzünlü göründüğü anda birdenbire atıverdiği kahkahalara şaşarlardı. Gerçi o aralık yüzünün neden bu kadar sağlıksız göründüğünün nedeni biliniyordu. Dmitri Fyodoroviç'in son zamanlarda şehrimizde yaşadığı taşkın, sefih hayatı herkes biliyordu, hiç olmazsa işitmişlerdi. Öte yandan babasıyla para çekişmeleri yüzünden sinirlerinin bozulduğunu da bilmeyen kalmamıştı. Şehirde bu konuda birkaç söylenti de dolaşıyordu. Doğrusu Dmitri Pavloviç yaradılıştan hırçın, sulh hâkimimiz Semyon İvanoviç Kaçalnikov'un bir toplantıda dediği gibi, "düzensiz" kafalı bir adamdı. İki dirhem bir çekirdek, çok şık bir kıyafette geldi. Redingotu ilikliydi, siyah eldivenli ellerinde silindir şapkasını tutuyordu. Henüz emekliye ayrılan askerler gibi bıyık bırakmıştı, şimdilik de sakalını tıraş ediyordu. Koyu kumral saçları kısa kesilmiş, şakaklarına doğru taranmıştı: Sert, geniş adımlı, askerce bir yürüyüşü vardı. Bir an eşikte durarak odadakileri süzdü, ev sahibinin Staretz olduğunu anlayarak ona doğru yürüdü, önünde yere kadar eğilerek kutsamasını rica etti. Staretz hafifçe doğrularak onu kutsadı. Dmitri Fyodoroviç elini saygıyla öptü, sonra derin bir heyecanla, hatta biraz sinirli bir tavırla,

— Bu kadar beklettiğim için bağışlamanızı dilerim, dedi. Fakat babamın yolladığı uşak Smerdyakov, iki kez sorduğum halde, buluşmanın kesin olarak saat birde yapılacağını söyledi. Oysa şimdi öğrendiğime göre...

Staretz,

— Üzülmeyin, efendim, diye sözünü kesti. Biraz gecikmenizin önemi yok.

— Son derece minnettarım, iyi yürekliliğinizden ancak bunu bekleyebilirdim.

Dmitri Fyodoroviç kısa kestiği teşekkürden sonra yeniden eğildi, sonra birden babasından yana dönerek ona da aynı saygılı, derin baş selamını verdi. Bu selamı önceden, ödev bilerek ve içinden gelerek hazırladığı belliydi; böylece saygısını, iyi niyetini göstermek istiyordu. Fyodor Pavloviç buna pek hazır olmadığı halde hemen kendine göre bir karşılık verdi. Oturduğu koltuktan fırlayarak Dmitri Fyodoroviç gibi saygıyla eğildi. Yüzüne ansızın soylu, ağırbaşlı bir ifade yayıldı, ama bu halde bile pek kötü bir görünüşü vardı. Dmitri Fyodoroviç daha sonra odadakilere sessiz bir baş selamı vererek hep o geniş, kesin adımlarla pencerenin yanına yürüdü, Paisiy Pedere yakın tek boş sandalyeye oturdu; öne doğru eğilerek, gelişiyle kesilen konuşmayı dinlemeye hazırlandı.

Dmitri Fyodoroviç'in girişi iki dakikadan fazla zaman almadığı için konuşmanın yeniden başlaması pek doğaldı. Fakat bu sefer Paisiy Pederin ısrarlı, nerdeyse hiddetli sorusuna Pyotr Aleksandroviç karşılık vermeye gerek görmedi. Sosyete adamlarına özgü bir kayıtsızlıkla,

— İzin verirseniz, bu konudan vazgeçelim, dedi. Oldukça nazik bir konu bu. İvan Fyodoroviç de bize bakıp bakıp gülümsüyor; herhalde onun da meraklı bir söyleyeceği var. Ona sorun.

İvan Fyodoroviç hemen,

— Yo, öyle olağanüstü bir şey değil, dedi. Sadece şunu söylemek istiyordum: Genellikle Avrupalı liberaller, özellikle de bizim özenti liberalimiz epey bir zamandır sosyalizmin varacağı sonuçları Hıristiyanlığın sonuçlarıyla karıştırıyor sık sık. Bu tuhaflık, hiç kuşkusuz; bütünüyle onlara özgü bir durum. Bununla birlikte sosyalizmle Hıristiyanlığı birbirine karıştıran yalnız liberaller ve özentiler değil; anlaşıldığına göre çoğu zaman polisler de —tabii yabancı olanları— aynı şeyi yapmaktadır. Paris hikâyenizin dikkate değer bir özelliği var Pyotr Aleksandroviç.