Oliver Twist

2

II

(Oliver'ın büyümesini, eğitimini ve barındığı yerleri ele alıyor)

Bunu izleyen sekiz-on ay süresince Oliver sistemli bir hile ve ihanetin kurbanı oldu: Yani sözümona bir yuvada büyüdü. Yeni doğan öksüzün aç ve perişan durumu yoksullar evi yönetimince gereğine uyularak kilisenin idaresi altındaki bölgenin ilgili yetkililerine bildirildi. Bu kişiler o sırada yoksullar evinde Oliver'a gereken sevecenlik ve gıdayı sağlayabilecek herhangi bir kadın bulunup bulunmadığını ağırbaşlılıkla sordular. Yoksullar evi yönetimi ezilip büzülerek, "Yok!" diye yanıtladı. Bunun üzerine cemaat yetkilileri soylu ve insancıl bir tutumla Oliver'ın "dışarı verilmesini" kararlaştırdı. Yani yoksullar evinin bir şubesine gönderilecekti. Burada, onun gibi daha yirmi-otuz tane kimsesiz çocuk, yaşlıca bir çiftçi kadının sevecen bakımı altında, fazla bir yiyecek ve giyecek masrafı yüklemeksizin bütün gün yerlerde yuvarlanır dururlardı. Yaşlı kadın bu çocuklara, her küçük kafa başına aldığı yedi buçuk peni haftalığın hatırı için bakardı.

Haftada yedi buçuk peniyle küçük bir çocuğa pekâlâ eksiksiz, iyi bir gıda sağlanabilir; hatta çocuğun midesini fazlaca doldurup rahatını kaçırmaya yetecek kadar çok. Yaşlı kadın görmüş geçirmiş, akıllı bir insandı. Çocuklara neyin yaradığını iyi bilirdi. Hele kendi çıkarıyla ilgili görüşleri hiç şaşmazdı. Bu yüzden haftalıkların aslan payını kendi cebine atar ve yeni yetişen kuşağı kıt mı kıt bir bütçeyle geçindirerek pek büyük bir "deneysel düşünür" olduğunu ortaya koyardı.

Atının yemsiz yaşayabileceği üzerine büyük bir kuramı olan başka bir "deneysel düşünür"ün başından geçenleri herkes bilir: Bu bilgin, kuramının doğruluğuna o kadar inanmıştı ki atının yemini günde bir saman sapına kadar indirmişti. Elbet onun hiç yem yemeden de gayet canlı ve huylu bir küheylan olabilmesini sağlayacaktı ya, gel gör ki hayvan yem yerine havayı gövdeye indirmesine yirmi dört saat kala tuttu ölüverdi! Oliver Twist'in emanet edildiği dişi düşünür de bu yönden şanssızdı. Çünkü onun sisteminin uygulanması da çoğu zaman buna benzer sonuçlar veriyordu. Bir çocuk, en hafif gıdanın en az öğünüyle yaşamasını tam öğrendiği sırada, şu tersliğe bakın ki çoğu zaman ya üşütüp hastalanıyor ya ocağa düşüp yanıyor ya da kazara boğuluyordu. Böyle durumlarda da sefil yaratıkçık çoğu zaman öteki dünya tarafından çağrılıyor ve bu dünyada tanımadığı ana babacığına kavuşuyordu.

Bazen yatak şilteleri dürülürken arada unutulmuş ya da çamaşır kazanına düşüp haşlanmış bir çocuğun (gerçi çiftlikte çamaşır yıkamaya benzer olaylar kırk yılda bir görüldüğünden bu türden kazalar da az olurdu) ölümü üzerine olağanüstü ilgi çekici bir soruşturma açıldığı zamanlar jüri üyeleri tutar rahat kaçırıcı sorular sormaya kalkarlardı; ya da halktan bazı kimseler protesto için imza toplarlardı. Ama bu kendini bilmezlikler doktorun ve kilise yazmanının kanıt ve ifadeleriyle hemen bastırılıverirdi. Doktor her seferinde cesedi açtığını ama içinde bir şeycik bulamadığını söylerdi (ki büyük olasılıkla doğrudur); kilise yazmanı da her zaman idari bölgenin işine gelen ifadeyi verirdi. Hem zaten yönetim kurulu da birkaç ayda bir çiftliği görmeye gider ve geleceklerini haber vermek için yazmanı bir gün öncesinden gönderirlerdi. Gittikleri zaman da çocukları her zaman derli toplu ve temiz bulurlardı! Şu insanlar daha başka ne isterlerdi, bilinmez!

Bu çiftlik düzeninden olağanüstü nitelikte ya da pek bol ürün elde edilebilmesi herhalde beklenemez. Oliver Twist'in sekizinci yaş günü, onu zayıf, soluk benizli bir çocuk olarak buldu... Boy bakımından güdük, en bakımındansa kesinlikle dardı. Ancak doğa ya da soyaçekim Oliver'ın bağrına sağlam, gürbüz bir ruh yerleştirmişti. Çiftliğin kıt besin rejimi sayesinde bu ruh iyice serpilip gelişmeye fırsat bulmuştu; Oliver'ın sekizinci yaş gününe erişebilmesi belki de bu sayedeydi. Her neyse, sekizinci yaş gününü bulmuştu ve bu mutlu olayı, iki arkadaşından oluşan seçkin bir çevre içerisinde, kömürlükte kutlamaktaydı. Bu iki genç bay da Oliver'la birlikte karınlarının aç olduğunu ileri sürmek küstahlığında bulundukları için temiz bir dayak yedikten sonra buraya kapatılmışlardı; o sırada çiftliğin saygıdeğer sahibesi Mrs. Mann, hiç ummadığı bir anda yazman Mr. Bumble'ı bahçe kapısında görerek şaşalamıştı. Yazman bahçe kapısının sürgüsünü açmaya çabalıyordu.