GÓC SÁCH VÀ TRUYỆN

Nửa Vòng Trái Đất Uống Một Ly Trà

Tác giả: Di Li

Bạn là người ưa xê dịch, bạn là người đam mê ẩm thực nhưng vì dịch bệnh và tài chính khó khăn nên bạn chưa thể xách ba lô lên và đi. Bạn yêu những cuốn sách du ký nhưng đã đọc nhàm chúng. Hãy thử đổi vị với một cuốn sách du ký ẩm thực cực kỳ hay ho và này nọ này nhé.

Đúng chất của một người mê xê dịch và có tâm hồn ăn uống cao độ. Qua dăm ba trang sách với tất cả sự hào hứng, Di Li đã kéo ta đi từ Á sang Âu. Mới đây còn ở Đông Á đã về đến Đông Nam Á rồi bay qua Bắc Âu. Về Địa Trung Hải không bao lâu đã qua tới Trung Đông rồi sang tận Châu Phi xa xôi. Những vùng đất với những nét đẹp ẩm thực giúp ta khám phá ra nét đẹp về văn hóa, thổ nhưỡng, thời tiết, phong cảnh, lịch sử, tín ngưỡng, tính cách mỗi dân tộc... Bên cạnh những món ăn quốc hồn quốc túy là hằng hà sa số các loại trà của mỗi vùng đất: Trà Ô Long Trung Hoa, trà đỏ Thổ Nhĩ Kỳ, trà sữa đất nung Ấn Độ, trà bạc hà Maroc, trà đen Sri Lanka, trà nhuộm màu Thái Lan, trà đạo Nhật Bản, trà bơ Tây Tạng... Rất khác với các cuốn du ký về ẩm thực khác, thường dùng những mĩ từ để miêu tả ẩm thực. Thông qua những hiểu biết sâu rộng, sự hóm hỉnh trong cách kể chuyển và ngòi bút sắc sảo của một nhà văn chuyên viết trinh thám, những món ăn hiện lên trên từng trang sách của Di Li đều có khen có chê, có đánh giá về hương vị và màu sắc rõ ràng, có so sánh giữa món này món kia, xứ này và xứ kia. Đúng như Nhờ thơ Đỗ Trung Lai nhận xét: "Đọc về ẩm thực kiểu này còn thấy "ngon" hơn là đi ăn thật."

Trích sách:

Những chú bò hạnh phúc giữa thành phố Kobe

Chiều hôm trước tôi đã trải qua một bữa tối tẻ ngắt ở khu Dotonbori, vị trí được đánh dấu năm sao ở Osaka. Dotonbori có nhẽ là khu phố đi bộ sầm uất nhất vùng Kansai. Nó nổi tiếng bởi cây cầu gỗ bắc qua dòng sông lặng lờ. Người Nhật có truyền thống làm cầu gỗ, nên các lái buôn Nhật Bản sang đến Hội An định cư rồi ở lại đấy cũng xây một cây cầu gỗ nhỏ xinh cho du khách ngày nay qua lại. Lúc tôi vừa bước chân qua cầu thì trời đổ cơn mưa nặng hạt, mà tôi không biết rằng mấy ngày sau mưa sẽ muốn nuốt trôi cả thành phố này lẫn Kyoto và Hiroshima. Tôi đành trú tạm dưới chiếc dù trước cửa một nhà hàng và lơ đãng ngó những du khách đang đi thuyền trên sông. Trời mưa trắng xóa lòng nước, và con thuyền lừ đừ chở một đoàn lụp xụp áo mưa đang xuôi dòng, trông như âm binh địa phủ. Dotonbori cũng

là chốn vô vị, ngoài các nhà hàng và Zara, H&M, Mango...giống như một đại thương xá thì không còn gì hấp dẫn. Cơn mưa chẳng có vẻ gì sẽ ngớt và tôi xuống hầm gọi một bát mì Ramen thịt bò giá 1000 yên với lèo tèo vài vụn thịt bò, trong khi sợi mì và nước dùng nhạt nhẽo y như quang cảnh dưới lòng sông. Quán mì Ramen do chủ Trung Quốc sở hữu, hệt hồi đầu năm, tôi ăn món gà xào cay với kim chi trong một nhà hàng của người Hoa ở Gyeongju, Hàn Quốc. Vị nguyên bản của nó đã chẳng lấy gì làm ngon, qua tay đầu bếp Tàu và cách phục vụ của người Tàu còn hành khổ thực khách hơn. Từ bữa mì hôm ấy, cơn thèm thịt bò của tôi bắt đầu trỗi dậy, dù ở nhà tôi là dân ăn kiêng. Người Nhật tuy bị các nhà cải cách ẩm thực phàn nàn rằng ngày càng ngốn nhiều thịt với vô số thống kê cho thấy chỉ số nhập khẩu thịt của Nhật đang tịnh tiến chóng mặt, tuy nhiên đối với người Mỹ thì Nhật, Hàn có vẻ vẫn là những quốc gia "ăn chay". Lý do ăn ít thịt ở Nhật trở nên dễ lý giải hơn khi tôi điều tra về "văn hóa thịt" của Hàn Quốc (mà tôi cho rằng việc người Hàn ưa ăn thịt chó cũng xuất phát từ lý do thiếu gia súc một cách trầm trọng trong quá khứ, nên họ mới đành chén luôn cả chó nhà). Nhật Bản đã trải qua một đêm trường trung cổ đằng đẵng không được ăn thịt. Trong suốt 1200 năm, kể từ năm 675 sau Công nguyên, Thiên hoàng Tenmu đã ban bố lệnh cấm giết mổ gia súc trên toàn cõi Nhật Bản, trong danh mục cấm bao gồm cả ngựa, chó và khỉ. Các tài liệu lịch sử đều cho rằng Nhật Bản là quốc gia theo Phật giáo và Thần đạo, Thiên hoàng Tenmu lại đặc biệt sùng đạo nên mới bắt dân chúng kiêng thịt. Nhưng tôi lại tin vào những nghiên cứu có lý hơn, ấy là tới thế kỷ thứ VII thì Nhật Bản thiếu đất canh tác trầm trọng tới mức ngay cả rừng cũng bị đốn hạ để làm cánh đồng và nơi chăn thả gia súc. Mà quốc đảo này lúc nào chả thiếu đất. Những hòn đảo đã chật hẹp lại chỉ toàn rừng với núi. Chẳng cần phải chờ đến thế kỷ 21, khi dân số Nhật Bản đã tăng lên hơn 127 triệu người, mà từ thời trung cổ, Nhật còn thiếu cả đất cho gia súc. Có lẽ bí quá mà Tenmu mới cực chẳng đã phải đưa ra quyết định này. Và lệnh cấm thịt trở nên hà khắc hơn cả vào thời kỳ Edo (1603-1867), tới mức người nào bị phát hiện ra vừa ăn thịt sẽ bị cấm túc ăn chay trong vòng 100 ngày. Người nào cả gan ngồi chung bàn với kẻ tội đồ đã từng phạm tội... ăn thịt cũng sẽ bị coi như tòng phạm, cấm túc 21 ngày. Người vô duyên hớ hênh không biết mà ngồi nhậu nhẹt với kẻ từng có bạn phạm tội ăn thịt thì bị phạt 7 ngày. Tất cả nhằm mục đích cô lập kẻ ăn thịt xấu xa. Con dân cả nước vì thế hầu như ăn chay, ngoài cá tôm ngoài biển khơi thì nhất định không được chạm tới thịt. Duy nhất có lính triều đình trong thời kỳ nghĩa vụ quân sự sẽ được phép ăn thịt để lấy sức chiến đấu. Nhưng đến khi giải ngũ về làm dân thì họ phải theo phép vua ăn chay trở lại. Nhiều giai thoại kể về những anh lính cuồng thịt (chắc cũng cuồng đến như chúng tôi mấy ngày trên đất Nhật, Hàn là cùng), là đã quen được nếm thịt trong quân ngũ nên khi trở lại ăn cơm "không người lái" thì thèm thịt không chịu nổi, thành thử lính giải ngũ của Thiên hoàng thi thoảng lại lén lút giết trộm một con vật để đánh chén, bất chấp hôm sau bị bêu ra trước công luận cũng đành.