Bu bölümde Asurolog ve Sümerologlar sayesinde bizleri aydınlatan en eski metinlerden biri olan 'Gılgamış Destanı' ve Sümerli yazarlar sayesinde fark edilen gerçeklere değineceğiz.
''Devletler Yok Olur, İnsanlar Yok Olmaz! ''
Devletin yönetiminin sonlandırılması kültürel etkisinin sonlandırıldığı anlamına geliyormuş gibi bir algı vardır.
Örneğin Ahameniş Devleti, kurucusu Büyük Kiros ve kuruluş tarihi milattan önce 550. Yıkılış tarihi milattan önce 330, son kralının adı da 3. Darius.
Hepsi bu kadar mı? Elbette değil!
Tarih üzerine araştırma yaparken özellikle insan faktörüne dikkat edilmesi gerekir. Bu devletlerin etkileri onların oluşmasını sağlayan insanlar sayesinde yıkılmalarına direnir ve devletin ideolojisi insanlarıyla yaşamaya devam eder.
Sümerli yazar Ludingirra Akadlı göçmenlerin ülkelerine geldiklerinden sonra Sümerlilerin çoğunluk olan Akadlılara uyum sağlamaya başladıklarını aktarır. Sümerliler Sargon etkisiyle ülkeyi ele geçiren Akadlıların isimlerini kullanmaya başlarlar.
Akadlılar ise Sümer tanrılarını kendi dillerine çevirerek Sümer tanrılarına tapmaya devam ederler.
- Gök tanrısı An = Akad dilinde Anu olur.
- Aşk Tanrısı İnanna = Akad dilinde İştar olur.
- İnanna'nın kocası ve Çoban tanrı Dumuzi = Akad dilinde Tammuz olur.
- Güneş tanrısı Utu = Akad dilinde Şamaş olur.
- Bilgelik tanrısı Enki = Akad dilinde Ea olur.
Tanrıların adlarının değişmediği de olur, mesela Enlil'in adı aynı kalır.
''Tufan aslında tek tanrılı olduğunu iddia eden dinlerin değil! ''
Destanın ortasında arkadaşı Enkidu ölünce kral Gılgamış ölümsüzlüğü aramak için bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk onu Tufan'dan kurtulunca tanrılar tarafından ölümsüzlüğe layık görülen Utnapiştim'e götürür.
Milattan önce 3300 yıllarından bu yana yazılı olarak bulunan tabletin Tevrat, Kur'an-ı Kerim gibi kaynakların atası olduğu düşünülmektedir.
- Tanrılar meclisinde tanrı Enki dışında herkes dünyadaki insanların öldürülmesi gerektiğini söyleyince Enki Utnapiştim'e bir rüya gördürür. Tanrı Enki insan olan Utnapiştim'e bu rüyasında üstü kapalı bir gemi yapmasını ve içerisini her tür canlılarla ve bitkilerden aldığı örneklerle doldurmasını söyler.
Noah/Nuh peygamber hikayesinin en eski yazıtı olan Gılgamış destanında aslında Utnapiştim gemiyi yapıp insanlığı kurtaran kişidir ve Sümerlidir.
- Noah'ın yaşadığı gibi sanılanın aksine eşcinsellik ya da melekler ve insanların melez çocukları bu yok oluşun nedeni değildir. Aslında tanrıların neden bu kararı verdikleri tabletin eksik bölümlerinden dolayı net değildir.
Yine de tufan fikrinin ilk varyasyonlarının Sümer medeniyetine ait çıkması ilginçtir.
'' Dağa Park Edilen Gemi, Kurban Kesmek ve Sunakların Temeli ''
Gılgamış destanının on birinci tabletinde Tufandan kurtulan Utnapiştim bizlere tufan bitince ne yaptığını anlatır.
- Utnapiştim adına Nizir dediği bir dağa sabitlediği geminin kapaklarını sel, fırtına ve deprem felaketleri bitince açar.
ŞİMDİ OKUDUĞUN
Tarih Arkeolojisi
Storie breviBu seride tarih okumalarını nasıl yaptığımı siz değerli okuyucu ve yazar arkadaşlarımla paylaşıyorum. Temel amaç kronolojiden sapmadan tarihi canlandırmak olduğundan yararlandığım kaynakları karşılaştırırken nasıl bir yaklaşım sergilediğimi gözler ö...
