Lata nadziei, lata przemocy

III. Z wizytą w Akademii

Kolejne tygodnie listopada Spirydon dzielił pomiędzy zajęcia uniwersyteckie, korepetycje, naukę z Miszą w bibliotece i spotkania z grupą nowych kolegów. Zafascynowały go ich dyskusje i snute przez nich wizje społeczeństwa przyszłości, ale też konkretne plany i działania, o których wcześniej nie miał żadnego pojęcia. Najbardziej doświadczony był rzecz jasna Aleksiej, który już od dłuższego czasu działał w środowisku petersburskich robotników. Było mu łatwo znaleźć z nimi wspólny język, bo sam pochodził w rodziny rzemieślniczej i nim poszedł na studia, przez jakiś czas pracował jako ładowacz na barkach. Żora deklarował, że ktoś z jego kaukaskich krewnych ma jakieś kontakty z nielegalną drukarnią i mógłby zająć się sporządzaniem ulotek, ale na razie jego wkład polegał przede wszystkim na dostarczaniu gruzińskiego wina, kiedy spotkania odbywały się poza traktiernią. Z kolei Mitia zamierzał po Bożym Narodzeniu zorganizować koncert charytatywny, z którego dochód miał być przeznaczony na wsparcie finansowe dla najbiedniejszych studentów, i jednocześnie układał jego program oraz ustalał, kto mógłby w nim wystąpić. Siergiej, potężny, szeroki w barach ciemny blondyn o lekko kręconych włosach i odstających uszach, syn drobnego kupca, zawsze dostarczał najświeższe wiadomości i drobne ploteczki, które zasłyszał poprzedniego dnia jego ojciec. Wszyscy też żywo interesowali się losami kolegów powołanych do wojska po zimowych demonstracjach i zabiegali o przywrócenie ich na uniwersytet.

Widząc takie zaangażowanie, Spirydon nawet nie wspominał o swojej przynależności do Związku Socjalistów-Rewolucjonistów, bo uświadomił sobie sprawę, że w porównaniu z nimi jest nowicjuszem, który nie ma się czym chwalić. Podejrzewał też, że w przypadku jakiejkolwiek dalszej dyskusji na tematy społeczne czy polityczne natychmiast by się pogubił. Chciał jednak być przydatny dla organizacji i dlatego postanowił rozejrzeć się w innym otoczeniu, poza grupą skupioną wokół Aleksieja.

Misza z góry odpadał, bo już kiedyś w rozmowie ze Spirydonem wyraźnie zadeklarował, że interesuje go tylko nauka i nie chce bawić się w żadną działalność polityczną. Przypomniało mu się jednak, że w Petersburskiej Akademii Duchownej studiuje przyjaciel Nikołaja z seminarium, Wiktoryn Rożdiestwienski. Pamiętał go dobrze z okresu nauki w szkole duchownej, kiedy to Wiktoryn z zapałem opowiadał o zaangażowaniu zachodnioeuropejskiego chrześcijaństwa w poprawę losu robotników, a raz nawet zdobył skądś tekst encykliki "Rerum novarum" i usiłował zorganizować spotkanie, na którym mogliby porozmawiać na jej temat. Nikt wtedy nie wykazał się zbytnim entuzjazmem, więc Wiktoryn zrezygnował ze swego pomysłu, ale z opowieści Nikołaja Spirydon wiedział, że jego przyjaciel nie porzucił swej fascynacji socjalizmem chrześcijańskim.

Postanowił zatem w najbliższą niedzielę odwiedzić Wiktoryna w Akademii Duchownej.

Żeby mieć pewność, że go zastanie, wybrał się z samego rana na nabożeństwo w Ławrze świętego Aleksandra Newskiego, gdzie mieściła się Akademia. Dzień był mroźny, więc nim dotarł do Ławry ze swojego pokoiku na Wyspie Wasiljewskiej, zdążył solidnie przemarznąć. Na szczęście w cerkwi akademickiej pod wezwaniem świętego Fiodora było ciepło, powietrze nagrzewały nie tylko płonące przed ikonami świece, ale też oddechy kilkuset wychowanków Akademii w charakterystycznych czarnych mundurach z dwoma rzędami guzików. Gdzieniegdzie było widać wśród nich riasy nowicjuszy, którzy zdecydowali się na złożenie ślubów zakonnych jeszcze podczas trwania studiów. Spirydon nie miał pojęcia, jak w tym tłumie odnajdzie Wiktoryna, dlatego przed samym końcem nabożeństwa stanął przy wyjściu z cerkwi i uważnie przyglądał się wszystkim wychodzącym.

- Spirydonie! - Wiktoryn dostrzegł go pierwszy, co nie było dziwne, bo musiał rzucać się w oczy z racji odmiennego kroju munduru, a przede wszystkim dlatego, że stał przy samej bramie. - Jak dobrze znów cię widzieć! - Uścisnął go serdecznie i odstępując krok w tył popatrzył uważnie na jego twarz. - Schudłeś chyba trochę, a na pewno zbladłeś. Musisz uważać na siebie, bo petersburski klimat jest niezwykle zdradliwy. Jak ci się podoba na uniwersytecie? Pamiętam, że Nikołaj był dosłownie zachwycony.