Tarih: 29.08.2023
Bugün iş dünyası hakkında bir belgesel izlemek istemiştim ve bundan daha fazlasını öğreneceğim farklı bir belgesele denk geldim. Belgesel Japon Suşi Ustası Jiro Ono'nun felsefi görüşlerini ve çalışma ahlakını anlatıyordu. Jiro'nun felsefesi kesinlikle uzun zamandır yavaş yavaş zihnimde inşa ettiğim felsefeye çok beziyor, o yüzden bu belgeseli izlemek beni o kadar çok mutlu etti ki anlatamam. Uzun zamandır adım adım bu konu üzerinde düşünüyordum, yazılarımı okuyanlar anlayacaklardır. Karşımda ise bu felsefeye benzer mükemmel bir örnek var. Jiro'nun deyişiyle ise mükemmel olmaya çalışan bir felsefe. Bu yazımda Jiro'nun çalışmak üzerinde kurduğu felsefeyi size anlatmak istiyorum.
Shokunin Japonca "üreten kişi" veya "sanatçı" anlamlarına geliyor ama bu çok yüzeysel bir tanım. Japonlar için Shokunin'in daha derin bir anlamı var. Kendini işine adayan ve her gün işinde daha doğrusunu söylemem gerekirse tutkusunda adım adım daha iyi olmaya çalışan kişilere Shokunin deniliyor. İsterlerse terzi olsunlar isterlerse aşçı fark etmez gerçek bir Shokunin kendini adadığı arzusunu her gün gerçekleştirmek için çalışır ve bunu yaparken çok mutlu olur. Çalışmayı bıraktıklarında ise canları sıkılır ve depresyona girerler. Tatile gitmek yerine daha çok çalışmayı tercih etmelerinin sebebi budur çünkü onların için kendilerini adadıkları işte bir saniye bile çalışmak pahalı bir tatilden kat kat daha fazla tatmin edici ve huzur vericidir. Shokunin'ler disiplinlidir. Diğer insanlar onlara ne kadar güzel yemek yaptıklarını veya mükemmel resimler çizdiklerini söyleseler de Shokunin'ler bununla tatmin olmazlar. Onlar her zaman daha da çok öğrenmek ve sürekli kendilerini geliştirmek isterler. İşlerini para kazanmak için yapmazlar, sevdikleri şeyi yaptıkları için para kazanırlar. Çünkü işlerinde o kadar iyilerdir ki insanlar sırf onların restoranında yemek yiyebilmek için veya onların diktiği kıyafetleri giyebilmek için çok fazla para harcarlar.
Shokunin'ler mükemmele ulaşamayacaklarını ve zirveye çıkamayacaklarını bilirler. Çünkü öğrenmek hiçbir zaman bitmez. Yine de her zaman daha iyisi için çabalarlar. Orkestra şefine benzerler. Yaptıkları işler de müzik gibidir. Onların yaptıkları yemekleri yediğiniz zaman onlardan bir parçayı hissedersiniz, kaliteyi hissedersiniz. Tutkuyu hissedersiniz.
Shokunin'ler şöhreti aramazlar, onlar sadece çok çalışmak isterler. Her zaman ileriye bakarlar. Sürekli kendileriyle yarış halindedirler. Sabah onları tutkuları uyandırır. Geceleri rüyalarında yine aynı tutkularını görürler. Bu sayede çok güçlü kişiliklere sahiplerdir. Çünkü onlara ait bir şeyler vardır bu saçma dünyada. Hayalleri vardır tutkuları vardır, umutsuzluğa kapılmazlar. İşleri karmaşık hale getirmek istemezler, sadece olabildiğince daha basit olmaya çalışırlar. Gereksiz her şeyden kurtulurlar. En temel basitliğe ve saflığa ulaşmak isterler. Basit olmak ise oldukça zordur. İşlerinde bir düzen vardır, temizdirler.
En çok kendilerine yüklenirler. İşlerinde yaptıkları felsefeyi hayatlarına da uyguladıkları için mutludurlar.
Hayatımızı sadece bir şeye adamak bize saçma gelebilir ama eğer gerçekten bir şeyi çok istiyorsak ve o konuda tutkuluysak, hayatımızı ona adamamız bize çok şey kazandıracaktır. Eğer bir şeyi şimdiden yarım bırakırsanız o konuda hayatınız boyunca kötü olacaksınız. Kendinize verdiğiniz sözleri tutmazsanız, öz saygınız azaldığı için mutlu olamazsınız.
Tutkunuz illa yemek yapmak olmayabilir. Belki de 10 tane dil öğrenmeyi ve dünyayı gezmeyi tutku haline çevirebilirsiniz ve bu sizin işiniz olur. Kendinizi dil öğrenmeye adayıp yeni ülkelere gidebilmek için çabalayabilirsiniz.
Dünyadaki insan sayısı kadar tutku sayısı vardır. O yüzden hepsini tek tek saymam mümkün değil. Eğer tutkunuzun ne olduğunu bilmiyorsanız sizin adınıza üzgünüm. Eğer bu yoldan ilerlemek istemezseniz bu sizin seçiminiz. Shokunin olabilmek oldukça zordur. Yine de dünyada mutlu ve huzurlu olabilmek için birçok farklı yol vardır. Bu da sadece farklı bir felsefe. İlla Shokunin olmak her şeydir demiyorum. Sadece bu yaşam tarzını hayatınızın farklı zamanlarında uygulayarak farkı siz görebilirsiniz. Son iki ayda benim de yaptığım şey buydu. O zamanımı oyun yapmaya adadım ve çok fazla şey öğrendim. Şimdi ise her saniye oyun yapmıyorum ama Shokunin olmanın üzerimde olan etkisi belli oluyor.
Buradaki temel mesele hedefiniz olması ve her gün hedefinize ulaşmak için çabalamanız. Eğer hedefiniz yoksa başkaları sizin yerinize hedef koyar ve onların hayallerini yapmak için uğraşırsınız. Kapital sistem böyle işliyor. Ben size kendiniz için çalışın ve işinizde en iyisi olun diyorum.
Yine de tüm dediğim şeyleri bir düşünün. Ben gerçekten haklı mıyım? Shokunin olmak gerçekten iyi bir şey mi? Hayatımızı nasıl yaşamalıyız? İnsanlar nasıl kendi hayatlarını anlamlandırıyorlar? Ve kendi hayatlarına anlam veremeyen insanlar nasıl bir mantalitede oluyor? Anlam bulamamış insanlar başarısız mı oluyorlar yoksa fark yok mu? Düşünün bakalım. Shokunin olmalı mısınız?
