Health Tips Research

DENGUE : SINTOMAS AT LUNAS

          Ang Dengue ay isang sakit na sanhi ng virus na nakukuha ng mga tao sa pamamagitan ng kagat ng lamok. Ito ay kadalasang nagdudulot ng lagnat, skin rashes at sakit (ulo at madalas sakit ng kalamnan at kasukasuan). Ang sakit na ito ay tinatawag ding "breakbone" o napakainam na lagnat dahil sa hindi karaniwang malubhang pananakit ng kalamnan at kasukasuan.

         Ito ay laganap sa mga tropical at subtropical na mga lugar. Ayon sa World Health Organization (WHO), tinatayang nasa 50-100,000,000 impeksyon ang naidudulot nito bawat taon sa buong mundo. Ang unang klinikal na ulat ng Dengue ay noong 1789. Iniugnay ito ng mga Intsik sa "lumilipad na insekto" noong 420 A.D. Tinatawag naman itong "dinga" ng mga Espanyol na nangangahulugang deliakdo o mag-ingat.

          Ang mga sintomas ng Dengue ay nagsisimulang makita sa loob ng tatlo hanggang labing-dalawang araw, matapos makagat ng lamok na naglipat ng virus sa isang taong unexposed dati.

 Narito ang ilan sa mga sintomas ng Dengue:

• Pagkakaroon ng mataas na lagnat
• Pananakit ng Kalamnan
• Joint aches
• Sakit ng ulo
• Panginginig
• Mga Pantal o skin rashes
• Pagdugo ng ilong (Nose bleed)
• Pagsusuka ng kulay kape
• Pamamaga ng lalamunan
• Pananakit ng likod ng mga mata
• Pagtatae ng kulay itim

           Ang mga palatandaan ay karaniwang nawawala sa loob ng 2-4 na araw at lilitaw muli gamit ang isang pantal na kakalat sa buong katawan maging sa mukha. Ang mga ito ay maaaring magtagal mula 1-2 linggo. Gayunman, ang ilang mga tao ay maaaring magkaroon ng mas malubhang mga sintomas at komplikasyon. Ito ay tinatawag na dengue hemorrhagic fever (DHF).

         Ang Municipal Health Office natin ngayon ay mayroong mga on-going seminars tungkol sa Dengue Prevention. Nito lamang nakaraang linggo, isang lecture ang kanilang ibinahagi na pinangunahan ni Ms. Alma M. Imana, isang Sanitary Inspector, sa may barangay Buensuceso. Ang programang ito ay naglalayon na mabigayan ang ating mga kababayan ng sapat na kaalaman ukol sa Dengue. Ilan sa mga ito ay kung anong klaseng sakit ang Dengue, paano ito makukuha, ano ang mga palatandaan nito at kung paano ito maaagapan. Ilan pa sa mga lugar na kanila ng nabigyan ng libreng seminar ay ang Bitas Elementary School noong May 2013, Cacutud Elementary at High School nito lamang June 27 na kanilang binigyan din ng SUMILARV (inilalagay sa tubig na pamuksa sa mga itlog ng lamok) at sa barangay Matamo.

         Ang pinakamahusay na paraan upang mabawasan ang mga lamok ay ang puksain ang mga lugar kung saan nangingitlog ang mga ito, tulad ng mga artipisyal na lalagyan na naglalaman ng tubig. Sa labas ay ang lalagyan ng tubig ng mga alagang hayop, mga bulalaklak na tanim, o mga nakatakip na imbakan ng tubig. Sa loob naman ng bahay, itsek ang mga vases na may sariwang bulaklak at palitan ng hindi bababa sa isang beses isang linggo ang tubig nito.

            Ang mga lamok ay nangangagat sa araw at sa gabi kapag bukas ang ilaw. Upang protektahan ang iyong sarili, gumamit ng repellent para sa iyong balat. Kung maaari, magsuot ng long sleeves at pantalon para sa karagdagang proteksyon. Tiyakin din na ang mga pinto at bintana ay may screen na ligtas at walang butas.
Kung ikaw naman ay nabiktima ng Dengue, nangangailangan ka ng medikal na pangangalaga ng mga doktor at narses. Para makatulong sa pagbawi ng lakas, inirerekumenda ng mga eksperto ang sumusunod:

– Pagpapahinga
– Pag-inom ng maraming likido
– Pag-inom ng gamot upang mabawasan ang lagnat

            Alam na natin na ang Dengue ay isang implikasyon, ang pag-gamot dito ay maaring maisagawa gamit ang simpleng konsepto ng pagpuksa sa mga pathogen (organismo na nagdudulot ng sakit sa tao, hayop o halaman) na lilimitahan ang komplikasyon. Sa pangkalahatan, ang paggamit ng supportive at symptomatic treatment ay ginagamit ng malawak sa pagpuksa ng Dengue, upang malimit ang komplikasyon ng mga impeksyon. Ang paggamit ng Fluid therapy ay naging susi sa dengue management at ito ay ginagamit base sa kung gaano kalala ang sakit. Sa simpleng Dengue, ang pagpapalit ng oral Fluid ay ayos na at hindi na kailangan ng pagpapa-ospital. Samantalang sa mga malalang kaso ng Dengue, ang pagpapalit ng fluid ay dapat maingat na isagawa at nasa obserbasyon ng isang malapit na ospital.