Khi mới bắt đầu, bạn dễ cảm thấy mình là kẻ thất bại. Cảm giác chật vật, bất lực có thể thúc đẩy bạn tiến bộ và trưởng thành. Những điều có vẻ không đáng giá và ít được công nhận chính là cái giá bạn phải trả để có thể tìm ra việc bạn làm tốt nhất. Nói cách khác, những điều mới nhìn giống như thất bại chính là nền móng của thành công. Bạn mất bao lâu để trở thành bậc thầy trong lĩnh vực bạn đã chọn? Những người thành công trong sự nghiệp có gì khác so với người thường chúng ta?
Đó là điều John Hayes, giáo sư tâm lý học tại Đại học Carnegie Mellon từng trăn trở. Hayes dành nhiều thập kỷ nghiên cứu về vai trò của nỗ lực, rèn luyện và tri thức ở những cá nhân xuất sắc nhất thuộc nhiều lĩnh vực. Giáo sư đã tìm hiểu về những nhân vật tài năng nhất trong lịch sử - ví như Mozart và Picasso - để tìm câu trả lời cho câu hỏi người ta mất bao lâu để tên tuổi đạt đến đẳng cấp thế giới trong lĩnh vực của mình. Ông cũng nghiên cứu cách những cá nhân nổi bật này rèn luyện để đạt đến thành công.
"10 năm chờ thời"
Hayes bắt đầu nghiên cứu từ những nhà soạn nhạc thành công nhất. Ông tiến hành phân tích hàng nghìn bản nhạc được soạn trong khoảng thời gian từ 1685 đến 1900. Câu hỏi mà nghiên cứu xoay quanh làm rõ chính là: "Mất bao lâu từ khi một người bắt đầu hứng thú với âm nhạc đến khi tên tuổi của họ được toàn thế giới biết đến?"
Ông này tập hợp danh sách 500 bản nhạc được chơi thường xuyên bởi các dàn nhạc giao hưởng trên khắp thế giới và được giới chuyên môn đánh giá là "tuyệt tác". 500 bản nhạc nổi tiếng này được sáng tác bởi tổng cộng 76 nhà soạn nhạc.
Tiếp theo, Hayes nghiên cứu các mốc thời gian trong sự nghiệp của mỗi nhà soạn nhạc, tính toán khoảng thời gian kể từ khi họ bắt đầu sự nghiệp đến khi những đứa con tinh thần trở nên nổi tiếng toàn thế giới. Ông này phát hiện ra rằng gần như mọi "kiệt tác" đều được soạn sau năm thứ mười kể từ khi chủ nhân bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật. (Trong 500 bản nhạc chỉ có 3 ngoại lệ được soạn vào năm tứ 8 và thứ 9 trong sự nghiệp của người sáng tác các kiệt tác này.)
Không ai có thể tạo ra kiệt tác mà không mất một thập kỷ để luyện tập. Thiên tài như Mozart cũng phải làm việc miệt mài ít nhất 10 năm mới có thể cho ra đời những tác phẩm nổi tiếng. Giáo sư Hayes gọi khoảng thời gian vất vả và ít được công nhận này là "10 năm chờ thời".
Trong những nghiên cứu sau này, Hayes tìm thấy điểm tương đồng ở các hoạ sĩ, nhà thơ nổi tiếng. Những phát hiện này về sau càng được củng cố bởi nghiên cứu từ các giáo sư như K. Anders Ericsson, người có nghiên cứu chỉ ra bạn cần bỏ ra "10.000 giờ" để trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực. (Ý tưởng này được phổ biến rộng rãi nhờ diễn giả người Canada Malcolm Gladwell.)
Tuy nhiên, càng đi sâu vào nghiên cứu, Hayes, Ericsson và các nhà nghiên cứu khác phát hiện ra rằng thời gian chỉ là một phần trong cả phép tính. Thành công không đơn giản là sản phẩm của 10 năm hay 10.000 giờ luyện tập. Để biết chính xác bạn cần làm gì để tận dụng được tiềm năng của mình và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực bạn đã chọn, hãy xem cách những cá nhân nổi bật nhất đã khổ luyện như thế nào.
