Pingwinowy kurs pisania

Postać nietypowa, ale jednocześnie zwyczajna - czy to możliwe? cz. I

Witojcie! Ten rozdział łączy się trochę z poprzednim, bo tam powiedziałam, jak nie robić postaci, a tutaj pokażę Wam pewien ciekawy sposób na konstruowanie charakteru naszego bohatera.

Miało nie być już podziału na części, ale wyszłoby za długo, więc zrobiłam wyjątek.

Tym razem zastosuję trochę inną strukturę rozdziału i podzielę go na numeryczną listę, w końcu wszyscy lubią Top 10, Top 50 i inne tego typu zestawienia. Co prawda, to nie będzie żadna topka, a raczej... spis zasad? Etapów? Jak zwał, tak zwał, czas przejść do pierwszego punktu!

1. Nie używaj prostych określeń

Mam na myśli przypadki, gdy ktoś opisuje charakter bohatera na zasadzie: miły, uczynny, cierpliwy, mądry, nieśmiały... I tak dalej i tak dalej. Nie rób tego! Gdy widzę taki spis cech, to przychodzi mi na myśl albo podręcznik z angielskiego i tabela słówek z działu człowiek, albo beznadziejne komiksy ze starych numerów Bravo. Ewentualne The Sims. Człowiek nie jest zbiorem cech. Dwie osoby można opisać w ten sposób dokładnie tak samo, ale będą one całkowicie inne. 

Osobowość ludzka jest o wiele bardziej złożona, a słowa typu ,,uczynny'', czy ,,mądry'' są niejednoznaczne. Jeden człowiek może być uczynny, bo po prostu lubi pomagać innym, drugi, bo jest typowym wazeliniarzem i uwielbia się podlizywać, trzeci może mieć ukryty motyw i traktować uczynność jako drogę do celu, zaś jeszcze inny człowiek może chcieć w ten sposób próbować odkupić swoje dawne przewinienia. 

Jedna cecha ma wiele znaczeń i jeśli nie omówisz jej dokładnie, to tak naprawdę nie powie Ci ona za wiele o bohaterze.

Unikaj też określeń z kategorii ,,typowy sportowiec, informatyk, dresiarz'' itd. Tutaj mamy dokładnie tę samą sytuację, co przy pojedynczych cechach, każdy rozumie dany termin na swój własny sposób.

Najlepiej jest, zamiast walnąć w opisie słowo ,,cierpliwa'', rozpisać to do ,,Halinka nie lubi się śpieszyć. Zawsze na wszystko ma czas, co irytuje innych, ale jednocześnie nie ma problemu z czekaniem. Znajomi cenią jej cierpliwość - wiedzą, że nie muszą się mówić jej wszystkiego od razu, a gdy mają złe dni, ona poczeka i nie będzie się złościć za brak jakichkolwiek wiadomości. Ponadto Halinka jest oazą spokoju. Nie daje się ponosić emocjom, bo zawsze woli dać sobie i innym czas i dokładnie przemyśleć sytuację.''

Jak widać, z opisu Halinki (ha, spodziewaliście się Grażynki!) można wyciągnąć o wiele więcej cech. Możemy powiedzieć, że ta bohaterka jest nie tylko cierpliwa, ale też łagodna, rozważna, spokojna i trochę leniwa. A jednak taki krótki opis o wiele lepiej przybliża nam jej charakter. Wiemy, co właściwie oznacza, że jest  łagodna i rozważna. Możemy sobie wyobrazić tę postać i typowe sytuacje z jej codziennego życia.

2. Opisz środowisko, w jakim żyje bohater

Bardzo ważna część, bo środowisko, w jakim człowiek dorastał jest czynnikiem, który w dużej części wpływa na jego charakter.

 Ludzie przeżywają kilka faz rozwoju, w wieku około trzech lat przyjmują wszystko, co powiedzą im inni ludzie, później, gdy mają około sześciu lat, stawiają za główny wzór swoich rodziców.

 W wieku nastoletnim młody człowiek dba przede wszystkim o akceptację rówieśników i swoją reputację. Nastolatek stara się odnaleźć własny sposób bycia, a jednocześnie być częścią grupy. Przy okazji oczywiście wypiera wartości, które usiłują mu przekazać opiekunowie. Ich marzenie są dość nierealne: chcą być gwiazdami rocka, magami chaosu, wiedźminami, należeć do mafii, wyjechać do dziczy itd.

Później, w fazie wczesnej dorosłości, ludzie myślą po swojemu. Nie dbają już tak bardzo o zdanie znajomych (często po drodze zmieniają środowisko, w jakim spędzają czas). Także poprawiają relacje z rodziną, dowiadują się, jak ciężko jest zarobić pieniądze na siebie, a co dopiero utrzymać rodzinę. Zaczynają rozumieć, że rodzice wiele poświęcili, by dzieciom niczego nie brakowało. Jednocześnie młodzi dorośli żyją swoimi marzeniami, mają wielkie ambicje i ustalają swoje cele: skończyć szkołę, studia, kupić samochód, wyprowadzić się, znaleźć dobrą pracę, założyć własną rodzinę. Ich aspiracje stają się o wiele bardziej realne, dorośli znają swoje możliwości i o wiele bardziej trzeźwo patrzą w przyszłość. Do tego, gdy przypominają sobie samych siebie z dawnych lat, czują zażenowanie.

Dalszych etapów nie ma potrzeby opisywać, bo tylko w tych trzech człowiek rozwija swój charakter. Później jest już całkowicie ukształtowaną osobą.

Ja chcę się skupić na środowisku, w jakim postać dorastała. Nie mogę opisywać każdego przypadku z osobna, bo gruba książka by z tego wyszła, więc to Tobie przypadnie zadanie wizualizacji. Musisz wyobrazić sobie, jak wyglądały poszczególne etapy życia bohatera. Wyobraź sobie proste sceny z życia trzyletniego, dziesięcioletniego i czternastoletniego protagonisty. Jak spędzał czas, jaki miał kontakt z rodziną, co oglądał w telewizji, czym lubił się bawić, z kim się przyjaźnił, co było jego ulubionym przedmiotem szkolnym, kim chciał być. To wszystko da Ci obraz prawdziwego człowieka, którego charakter był budowany przez całe lata i każde jego zachowanie i tendencja mają uzasadnienie.

3. Opisz marzenia swojej postaci

Wiadomo, że głównym motywem większości książek są ambicje głównego bohatera. Ale żeby zacząć pisać, musisz wiedzieć, czego protagonista chce. Teraz, mając już opis charakteru postaci, musisz wejść w jej skórę i popatrzyć jej oczami. Zastanów się, czego potrzebuje człowiek, którego opisałeś. Celowo dałam ten punkt zaraz po opisie środowiska, w jakim bohater żyje, bo są one ze sobą powiązane.

Jeśli za dziecka postać głodowała, zapewne marzyła o dostatnim życiu. Za dorosłości może nabawić się tego typu nerwicy, że będzie wiecznie robiła zapasy. To zdarza się zwłaszcza u ludzi, którzy byli młodzi w czasach wojny. W ich psychice utkwiło, że zawsze może przyjść ktoś, kto odbierze im żywność, więc trzeba mieć coś w zapasie.

Jeśli postać dorastała w rodzinie intelektualistów, którzy spędzali czas na ciągłych dysputach o ważnych tematach, to prawdopodobnie wyrośnie na podobnego człowieka. Taki protagonista będzie oczytany, bystry i będzie miał duże ambicje, by dorównać swoim rodzicom i rodzeństwu. Zapewne będzie marzył o karierze, własnej firmie, wydaniu książki, założeniu szczęśliwej rodziny i życiu na odpowiednim poziomie.

I tak dalej, i tak dalej. Teraz Twoja kolej, by zastanowić się, czego oczekuje od życia Twój bohater.