Zbiór Historyczny

Irlandzka Armia Republikańska

Irlandzka Armia Republikańska

Irlandzka Armia Republikańska (IRA) powstała w wyniku połączenia Irlandzkich Ochotników i Irlandzkiej Armii Obywatelskiej w 1916 roku. Gdy powstanie wielkanocne dobiegło końca IRA stanowiła wojskowe skrzydło irlandzkiego ruchu niepodległościowego. Celem formacji było odłączenie Irlandii od Wielkiej Brytanii. W latach 1919-1921 IRA prowadziła z Brytyjczykami wojnę o niepodległość, którą Irlandia uzyskała w 1921 roku, jednak poza jej granicami znalazł się Ulster (Irlandia Północna). Od tego czasu celem Irlandzkiej Armii Republikańskiej było odłączenie jej od Wielkiej Brytanii i przyłączenie do Irlandii. 

IRA podzieliła się w 1922 roku. Część członków formacji wstąpiła do regularnego wojska, a reszta domagając się rewizji brytyjsko-irlandzkiego traktatu z 1921 roku wywołała wojnę domową. Radykalne skrzydło IRA miało miano nieregularnej Irlandzkiej Armii Republikańskiej. Wojna domowa zakończyła się w 1923 roku porażką nieregularnej IRA. Formacja powróciła do swojej pierwotnej nazwy i zaangażowała się w działalność polityczną Irlandii oraz Irlandii Północnej. Politycznym skrzydłem ugrupowania była partia Sinn Féin.

W latach trzydziestych członkowie IRA brali udział w hiszpańskiej wojnie domowej, w której popierali republikanów. W 1934 roku od IRA oderwał się marksistowski Kongres Republikański. Po serii zamachów w 1936 roku Irlandzka Armia Republikańska została zdelegalizowana. 

Organizacja wznowiła antybrytyjską kampanię terrorystyczną w 1939 roku. Podczas drugiej wojny światowej IRA podjęła się współpracy z III Rzesza, a dokładniej z Abwehrą. Jednak współpraca obydwu tych organizacji była bezowocna. 

W 1956 roku IRA zaczęła "Operację Żniwa", która polegała na atakowaniu szeregu celów w Ulsterze. Wobec niewielkiego odzewu ludności katolickiej, która mieszkała w Ulsterze operacja zakończyła się w 1962 roku.

Irlandzka Armia Republikańska rozpadła się w 1969 roku. Większość kierownictwa IRA przystąpiła do umiarkowanej Oficjalnej IRA. Natomiast radykalni rozłamowcy założyli Prowizoryczną IRA, która zdominowała irlandzki ruch republikański. Członkowie obydwu Irlandzkich Armii Republikańskich zwalczali się wzajemnie. 

W Ulsterze od 1968 roku narastało napięcie między katolikami, a protestantami, rok później IRA włączyła się do tego konfliktu. Brytyjskie służby krwawo stłumiły protest republikanów 30 stycznia 1972 roku w Londonderry. Wydarzenie to przeszło do historii, jako krwawa niedziela. Wydarzenie to było iskrą zapalną do nasilenia się konfliktu z Ulsterze. Gdy protesty zostały stłumione Prowizoryczna IRA rozpoczęła serię zamachów terrorystycznych, których obiektem byli brytyjscy urzędnicy, lojaliści, policjanci oraz żołnierze. 

W następnych latach wyłamały się Kontynuacja IRA oraz Prawdziwa Irlandzka Armia Republikańska.

W latach dziewięćdziesiątych rozpoczęły się negocjacje pokojowe z rządem brytyjskim. W lipcu 2005 roku IRA ogłosiła zakończenie walki zbrojnej i zapowiedziała kontynuowanie walki, ale tylko metodami politycznymi. We wrześniu 2005 roku zakończył się proces rozbrajania organizacji, który był kontrolowany przez Międzynarodową Niezależną Komisję Rozbrojeniową. 

Jednak działalność terrorystyczną kontynuuje Nowa IRA oraz dwa inne odłamy IRA, CIRA (Kontynuacja Irlandzkiej Armii Republikańskiej) oraz RIRA (Prawdziwa Irlandzka Armia Republikańska).

Jest to formacja nacjonalistyczna o zabarwieniu lewicowym. Do 1921 roku jej głównym celem było odłączenie Irlandii od rządów brytyjskich. Natomiast od 1921 roku jej celem jest oddzielenie Irlandii Północnej od Wielkiej Brytanii i przyłączenie jej do Irlandii.

Źródła:

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Irlandzka-Armia-Republikanska;3915427.html

https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Irlandzka_Armia_Republika%C5%84ska

Autor: Heydrichs_Frau