Zbiór Historyczny

Bomba atomowa - wynalazek, który zmienił świat

Bomba atomowa to broń, która wykorzystuje ogromną energię uwolnioną podczas reakcji jądrowej. Jest to jedna z najpotężniejszych i najbardziej destrukcyjnych broni, jakie kiedykolwiek stworzył człowiek. Bomba atomowa ma zdolność zniszczyć całe miasta, zabijać miliony ludzi i skażać środowisko na długie lata. Jak doszło do jej powstania? Jakie były jej skutki dla historii, polityki, nauki i społeczeństwa? Oto krótkie wprowadzenie do tematu bomby atomowej i jej wpływu na świat.

Projekt Manhattan — tajna misja stworzenia bomby atomowej

Początki badań nad energią jądrową sięgają lat 30. XX wieku, kiedy to niemieccy naukowcy Otto Hahn i Fritz Strassmann odkryli możliwość rozszczepienia jądra atomu ciężkiego pierwiastka, takiego jak uran. W ten sposób uwalniana jest duża ilość energii i neutronów, które mogą wywołać kolejne rozszczepienia w łańcuchowej reakcji. Ten proces nazywany jest reakcją łańcuchową rozszczepienia jądrowego. Wkrótce potem Albert Einstein, słynny fizyk urodzony w Niemczech, a mieszkający w Stanach Zjednoczonych, napisał list do prezydenta Franklina Roosevelta, ostrzegając go przed możliwością, że hitlerowskie Niemcy mogą wykorzystać tę technologię do budowy bomby atomowej. Einstein zasugerował, że Ameryka powinna niezwłocznie podjąć własne prace nad tą bronią.

W odpowiedzi na list Einsteina, Roosevelt utworzył w 1941 roku komisję doradczą ds. uranu, która miała zbadać potencjał energetyczny i wojskowy tego pierwiastka. W 1942 roku komisja ta została przekształcona w tajny program badawczy pod kryptonimem Projekt Manhattan. Jego celem było opracowanie i zbudowanie bomby atomowej przed Niemcami. Projekt Manhattan był wspólnym przedsięwzięciem wojska, nauki i przemysłu. Jego kierownikiem wojskowym był generał Leslie Groves, a kierownikiem naukowym był Robert Oppenheimer, wybitny fizyk teoretyczny. Projekt Manhattan zatrudniał ponad 130 tysięcy ludzi i kosztował ponad 2 miliardy dolarów (około 24 miliardy w cenach z 2011 roku). Prace nad bombą atomową prowadzono w wielu ośrodkach i laboratoriach na terenie Stanów Zjednoczonych i Kanady. Najważniejszym z nich było Narodowe Laboratorium w Los Alamos w stanie Nowy Meksyk, gdzie zaprojektowano i zmontowano pierwsze bomby atomowe.

Pierwszy wybuch bomby atomowej miał miejsce 16 lipca 1945 roku na pustyni w Nowym Meksyku. Był to test o nazwie Trinity. Bomba o mocy 20 kiloton trotylu (czyli równoważnej wybuchowi 20 tysięcy ton trotylu) wywołała ogromną kulę ognia, grzyb atomowy i falę uderzeniową, która była odczuwalna w promieniu 160 kilometrów. Oppenheimer, obserwując ten widok, przytoczył słowa z hinduskiej księgi Bhagawadgita: "Zostałem śmiercią, niszczycielem światów". Test Trinity był sukcesem i dowodem na to, że bomba atomowa działa.

Bomba atomowa w II wojnie światowej — zakończenie konfliktu i początek zimnej wojny

W 1945 roku II wojna światowa była już na ukończeniu. Niemcy poddały się aliantom w maju, a Japonia była coraz bardziej osłabiona przez amerykańskie naloty i blokadę morską. Jednak Japonia nie chciała się poddać bezwarunkowo, a alianci obawiali się, że inwazja na japońskie wyspy będzie kosztowna w ludziach i czasie. Prezydent Harry Truman, który objął urząd po śmierci Roosevelta w kwietniu 1945 roku, zdecydował się użyć bomby atomowej jako środka do wymuszenia kapitulacji Japonii. Truman uznał, że to będzie szybsze i mniej krwawe niż lądowa inwazja. Truman liczył też na to, że bomba atomowa pokaże Związkowi Radzieckiemu, który był sojusznikiem aliantów, ale też rywalem ideologicznym i politycznym, siłę i determinację Stanów Zjednoczonych.

6 sierpnia 1945 roku amerykański bombowiec B-29 o nazwie Enola Gay zrzucił bombę atomową o nazwie Little Boy na japońskie miasto Hiroszima. Bomba o mocy 15 kiloton trotylu zabiła około 80 tysięcy ludzi natychmiast, a kolejne 70 tysięcy zmarło w ciągu następnych miesięcy z powodu oparzeń, ran i choroby popromiennej. Miasto zostało prawie całkowicie zniszczone. Był to pierwszy atak atomowy w historii. 9 sierpnia 1945 roku drugi bombowiec B-29 o nazwie Bockscar zrzucił bombę atomową o nazwie Fat Man na japońskie miasto Nagasaki. Bomba o mocy 21 kiloton trotylu zabiła około 40 tysięcy ludzi natychmiast, a kolejne 40 tysięcy zmarło w ciągu następnych miesięcy. Miasto również zostało w znacznej części zrównane z ziemią. Był to drugi i ostatni atak atomowy w historii.