Kırk makam tabirine gelince :dört kapının onar tane makamı vardır.bu makamları burada sayıp dökmek hem faydasız hem de uzun sürer bunu sadece bir kapıdan diğer bir kapıya geçebilmek için arada atılan düzgünce adımlar yerine getirilen uygunca şartlardır dersek işin esası biraz anlaşılmış olur.buna yol dilince (seyri süluk) (kati merahil) derler.türkçesi:bir yolcunun menzil alabilmesi demektir.
(Salik erince kemale şöyle kim)
(Bağrını baş yüreğin kan eylemiş)
(Anlayınca zati hakkı zevk ile)
(Bu niyazi nice seyran eylemiş)
Edip harabinin dört kapıya dair şöyle bir nazmı var:
Şeri şerif inkar olunmaz amma
Şeriat var şeriatten içeri
Tarikatsız allah bulunmaz amma
Tarikat var tarikatten içeri
Gördüğün şeriat şeriat değil
Gittiğin tarikat tarikat değil
Hakikat sandığın hakikat değil
Hakikat var hakikatten içeri
Veçhi (harabi) ye gel eyle dikkat
Hakkın cemalini eylersin rüyet
Sade (hak var) demek değil marifet
Marifet var marifetten içeri
İstanbullu Hilmi dede de bir beyit ile dört kapı hakkındaki görüşünü şöyle anlatır:
(Hamdülillah devrim itmam eyleyüp devraneden)
(Pirim ihsan etti doğdum Hilmi dört kez aneden)
Tekke gahi aşk içinde can olan Bektaşidir.
Cümleten ilmi rumuza kan olan Bektaşidir
Sırrı hakka evvela onlar olubdur aşina
Nazenini hazreti hannan olan Bektaşidir.
Girmeden aşkı tarika kimse agah olmadı
Bezmi sırrın vakıfı Merdan olan Bektaşidir
Dü cihandan geçtiler fani vücuda gelmeden
Zümrei ariflere ferman olan Bektaşidir
Mustafanın mürtezanın alinin evladının
Hakipayi tozuna kurban olan Bektaşidir
Nutkunu kılma mutavvel , muhtaser kıl genciya
Hasılı ol canlara canan olan Bektaşidir
İZAH:
Genci bu nazmında diyor ki :
bektaşiler aşk tekkegahının canı gizli sırların hazinesi olmuşlardır.hakkın sırrına herkesten evvel bunlar erdiler bu sebepten allahın (nazenin )kavmi onlar oldular.aşk yoluna girmeden kimse bunların sırrına agah olamadı . sır meclisini anlayan yegane kavim onlardır ta ahdi ezeldeyken bunlar iki cihanı terkettiler arifler zümresinden tanıldılar.Bunlar Muhameddin alinin ve ali Muhammedin ayaklarının tozuna canlarını kurban verdiler.ey genci sözünü uzatma da kısa kes .sözün hülasası:Bektaşiler ehli beytin canına canlarını kattılar birleşik oldular.)
Arkadaşlar votelerinizi bekliyorum.
