Tắm heo và tắm tiên - Dương Thụy

MÀU ĐỎ BORDEAUX VÀ CÂU CHUYỆN CHÊM TIẾNG NƯỚC NGOÀI

Tôi vẫn thường thấy các bạn trẻ ngày nay hay chêm tiếng nước ngoài khi nói chuyện hoặc khi viết Facebook. Tôi cũng thường xuyên chêm tiếng nước ngoài, không phải vì cố ý mà vì trong nhiều ngữ cảnh, từ nước ngoài lại chính xác hơn và dịch ra tiếng Việt thì không ổn. Tôi không bao giờ lên án chuyện dùng chêm hoặc dùng những từ "lai", tôi cũng không cổ súy cho việc lúc nào tiếng Việt cũng phải trong sáng (tức không lai bất cứ tiếng nước ngoài nào). Tóm lại là tôi "like" chuyện dùng lẫn lộn này.

Vấn đề là các bạn sử dụng mà không thật sự hiểu nên nhiều khi không làm chủ được câu chữ của chính mình. Ví dụ như rất nhiều người dùng chữ "vs" như là từ "với". Trong các ngữ cảnh sau: "Vợ với chồng là một đôi trời sanh"; "Anh với em là một cặp hoàn hảo"; "Áo đỏ vs quần xanh là một bộ đồ phù hợp"... Thật ra "vs" là viết tắt của từ "versus" tức là "so sánh với" (mang tính cạnh tranh, đối đầu), còn từ "với" của Việt Nam là "cùng với nhau" (mang tính đồng hội đồng thuyền).

Một ví dụ khác là từ "tuýp", các bạn muốn nói "dạng", "kiểu", "loại". Trong các ngữ cảnh sau: "Anh ta là tuýp đàn ông xấu xa"; "Chị ấy là tuýp phụ nữ đồi trụy"; "Ông ấy mắc bệnh tiểu đường tuýp 2"... Thật ra từ này xuất phát từ chữ "type" trong tiếng Pháp. Khi phát âm là "típ" hay "týp" chứ không bẻ miệng thành "tuýp". Còn nếu bẻ miệng thành "tuýp" thì phải là chữ "tube" trong tiếng Pháp, tức là cái ống (như tuýp kem đánh rang, bóng đèn tuýp). Vậy nếu muốn dùng chêm tiếng Pháp mà lai Việt, thì phải là: "Anh ta là týp đàn ông xấu xa", "Ông ấy mắc bệnh tiểu đường týp 2".

Hoặc như các bạn trẻ hay nói: "Cho tiền bo", "Màu đỏ đô", "Rất bô giai". Nhiều bạn nói với tôi các bạn không hiểu những từ đó gốc ở đâu ra, nhưng cũng "xài đại cho vui". Những từ này đều có nguồn gốc từ tiếng Pháp, người Việt Nam dùng chêm khá thông dụng. Tiền bo tức là "pour boire", cho để uống nước (chứ không phải tiền rẻ như bo bo thời ăn độn), màu đỏ đô (hay màu đỏ Bordeaux) tức là màu đỏ của rượu chát vùng Bordeaux (chứ không phải màu đỏ nó đô con), bô giai tức là "beau" đẹp trai, cộng với từ "giai" là "trai" (phát âm theo kiểu người Bắc), chứ không liên quan gì đến cái bô cho con nít đi vệ sinh.

Nhân tiện nói về rượu vang Bordeaux, tôi muốn chia sẻ với bạn về chuyến tham quan của tôi đến một ngôi làng Saint Émilion trồng nho làm rượu, làng thuộc vùng Bordeaux của Pháp. Các bạn sẽ hiểu một chút về màu đỏ huyền thoại của rượu vang Bordeaux và tìm xem tôi chêm bao nhiêu từ "lai" trong đây nhé (thậm chí những chữ "vang" cũng là từ lai rồi, từ chữ "vin" của Pháp ).

Tôi trải qua hai tuần ở Bordeaux, vùng đất nổi tiếng toàn thế giới đến mức cả những người không biết uống rượu vang cũng nhận ra cái tên quá đỗi thân quen. Rất nhiều bạn bè nước ngoài khi biết vậy đều khuyên: "Hãy nhân cơ hội ở Bordeaux, nếm nhiều rượu vang mà đến làng Saint Émilion".

Làng Saint Émilion nằm cách thành phố Bordeaux chỉ 35km, đi bằng xe hơi chỉ khoảng 30 phút và nếu có một ông tài xế "máu 35" chở, đoạn đường ngắn hơn rất nhiều. Tôi nói vậy vì người ta "bố trí" cho tôi một ông tài xế nói nhiều kinh khủng. Nghe ông nói khá mệt tai, được cái nhìn ông cũng "bô giai" nên chịu đựng tí cũng được. Ông tán tỉnh dẻo quẹo, suốt đoạn đường ông chiếm diễn đàn, thế rồi "đùng một cái", làng Saint Émilion đã ở ngay trước mặt.