schrijftips met Nette

volgorde van tijd

Er zijn maar heel weinig verhalen die niet gebruik maken van flashforwards of flashbacks. Het is een erg handige ingreep en kan de lezer essentiële informatie geven, lang voordat één van de hoofdpersonages een idee heeft wat er precies gaat gebeuren. Vaak is een proloog ook een flashforward - hoewel dat geen vaststaande regel is.

flashback

Een flashback is vaak informatief van aard: als je een paar dagen laat tussen twee hoofdstukken, ga je als schrijver snel even het 'gat' vullen.

Michelle had de afgelopen dagen niet veel gedaan dan op de bank gehangen en wat Netflix gekeken. Nu, op zaterdag, hoorde ze hoe de bel door het huis galmde. Ze keek op van de armleuning van haar bank.

De eerste zin is een kleine flashback. Als je je verhaal in het midden van de actie (mensen die intelligent willen doen noemen dat een in medias res), geef je ook meteen wat informatie wat er vooraf gegaan is. (Waarom zit je personage op een strijdveld en vliegen er kogels rond zijn oren? Wat is er aan de hand?) Ook een introductie van een personage is een soort van flashback, net zoals een personage na een tijdje weer terug opduikt: meestal wordt even vermeld wat hij in de tussentijd heeft uitgevreten.

Opgepast met 'volledige' flashbacks: flashbacks die in het eigenlijke verhaal niet worden onderbouwd en meestal als een volledig hoofdstuk worden opgevoerd of in een ander lettertype: zorg ervoor dat die dingen WEL ERG functioneel en ESSENTIEEL zijn. Geef ook duidelijk aan door de datum of lay-out dat het hier gaat om een flashback, anders is je lezer vreselijk in de war, omdat hij dit onderdeel beschouwd van de gewone tijdlijn van je verhaal en dan totaal niet meer weet wat al gebeurd is of wat nu gebeurt.

flashforward

Deze komen minder vaak voor, vaak ook omdat het moeilijk is om goed te doen. Als het te vaak voorkomt, is het niet alleen saai, maar je verhaal krijgt iets van noodlottigheid over zich heen: je personage zal zijn lot niet ontsnappen, wat die ook doet. Je personages zijn maar gewoon pionnen in een groter schaakspel.

Natuurlijk, zoals eerder vermeld in één van de vorige hoofdstukken, geeft dat ook een nieuwe soort spanning, namelijk "hoe" ga je het klaarspelen als schrijver om van scenario A naar scenario Z te gaan?

Opgelet: een flashforward is geen hint. Een hint is bijvoorbeeld als je personage al vier auto-ongelukken heeft gehad en nog altijd niet dood is, maar tenslotte wel dood blijft in een vijfde auto-ongeluk. Een flashforward is als je in het begin van je verhaal de scène al geeft dat je personage dood gaat in een auto-ongeluk en dan alles vertelt in aanloop naar dat auto-ongeluk.

Wat moet je zeker onthouden?

- je hebt een flashback (terug in de tijd) en flashforward (voorop in de tijd)

- zorg ervoor dat je een volledige flashback duidelijk presenteert aan de lezer door middel van data of lay-out

- geef een flashback en een flashforward altijd een duidelijke reden.