Zit je met je handen in je haar omdat je niet weet hoe je verder moet met je verhaal? Twijfel je over de grammatica en spelling die je hanteert? Of wil je gewoon je schrijfkwaliteiten beter ontwikkelen? Kijk dan niet verder, want Nette komt je te hu...
Ik ga even een wereldbeeld van veel mensen hier op Wattpad aan diggelen slaan en ik ga me hier absoluut niet voor verontschuldigen. Auteur en verteller zijn NIET dezelfde persoon.
Deze afbeelding leeft onze inhoudsrichtlijnen niet na. Verwijder de afbeelding of upload een andere om verder te gaan met publiceren.
Oké, kalm blijven, mensen. Rustig maar. Ik ga even een voorbeeld geven.
Voor de mensen die De Boekendief van Markus Zusak hebben gelezen, klinkt het misschien wel al logisch in de oren. Voor de mensen die het boek niet hebben gelezen: hol nu onmiddellijk naar de boekenwinkel (of bol.com, als de boekenwinkel dicht is), want het is een ijzersterk boek. Oké, in De Boekendief is de Dood de verteller. Ja, je leest het goed: het is Magere Hein die het verhaal van Liesel vertelt. Hij is dus het sprekend subject in het verhaal dat de verhaalwereld vormgeeft: we lezen het verhaal door de ogen van de Dood - de Dood is het vertelperspectief (over dat begrip zal ik ook nog wel een hoofdstuk spenderen, aangezien je daar ook nog verschillende vormen in hebt). Markus Zusak vertelt dus in principe niets: hij schrijft het gewoon op. Vergeet Markus Zusak gewoon - in het verhaal bestaat hij niet. Hij doet niet mee in het verhaal. Hij staat alleen maar op de cover. Niet belangrijk. Auteurs doen niet mee in een verhaal - behalve als het een autobiografie is. Vergeet de auteur. Vergeet jezelf gewoon als ik het heb over verteller.
Even een quote uit De Boekendief, gewoon, omdat het een prachtig boek is (kijk alsjeblieft de film pas nadat je het boek uit hebt) en omdat je dan duidelijk ziet dat het de Dood is die het verhaal vertelt (ik = de Dood).
" Weet je, ik vraag me serieus af of iemand ooit een oog heeft verloren of een hand of een pols heeft bezeerd met dat ge-heil Hitler. Je hoefde maar net even op het verkeerde moment de verkeerde kant op te kijken, of net iets te dicht bij iemand anders in de buurt te staan. Misschien raakten er wel mensen gewond. Persoonlijk kan ik je alleen vertellen dat er nooit iemand aan is doodgegaan, of in elk geval niet fysiek. Je had natuurlijk wel de kwestie van de veertig miljoen mensen die ik had opgehaald tegen de tijd dat het allemaal achter de rug was, maar dat wordt te metaforisch."
De reden waarom ik dit nu even uitleg, is omdat ik het binnenkort ga hebben over verteller en vertelperspectief. Vandaar dat het belangrijk is dat jullie het verschil kennen tussen verteller en auteur, voordat jullie allemaal in de war zijn en ik met mijn hoofd om mijn bureau ga beuken.
Oké, bij nader inzien ga ik hier ook even de term van onbetrouwbare verteller behandelen. Ik denk wel dat het begrip is dat je regelmatig tegenkomt (ik heb het Meisje in de Trein niet gelezen, maar ik heb mij wel laten vertellen dat daar een onbetrouwbare verteller in zit).
Wat is een onbetrouwbare verteller? Het is een verteller die het verhaal vertelt, maar de lezer heeft het gevoel dat wat de verteller vertelt, niet overeenkomt met de wereld dat in het verhaal wordt geschetst. Belangrijk om te vermelden is dat de lezer zelf die conclusie trekt, door zijn leeservaring die hij heeft opgebouwd doorheen de verhalen.
Als je met een onbetrouwbare verteller wilt werken (wat altijd wel tof kan zijn, zeker bij thrillers), zijn er een paar punten waar je rekening mee moet houden. Je hebt namelijk twee soorten onbetrouwbare vertellers.
De eerste is onbetrouwbaarheid door externe, situationele factoren. Bijvoorbeeld door vertellers die de fictionele feiten verkeerd hebben geïnterpreteerd door onwetendheid of door gebrek aan ervaring. Een goed voorbeeld hiervan is The Perks of Being A Wallflower(spoileralert): op het einde komt de lezer te weten dat de verteller in zijn kindertijd misbruikt is geweest door zijn tante, maar het zo nooit heeft geïnterpreteerd doordat hij zo jong was. Zodra je als lezer dat feit te weten komt, ga je het hele verhaal in een ander licht lezen.
De tweede is onbetrouwbaarheid door inherente karaktereigenschap van de verteller. Je verteller is bijvoorbeeld krankzinnig of hij geeft de feiten verkeerd weer uit eigenbelang. Ik ga van beide een voorbeeld geven (spoilers!). Een voorbeeld van een verteller die krankzinnig is, is bijvoorbeeld de film Shutter Island, waarbij Leonardo DiCaprio een onderzoek voert op een eiland, waarbij één van de patiënten van het gekkenhuis ontsnapt is en tegelijkertijd probeert hij de moord op zijn vrouw te onderzoeken. Pas in de laatste scènes komt de kijker erachter dan Leo eigenlijk een patiënt is in het gekkenhuis en mentale problemen heeft nadat hij zijn depressieve vrouw heeft vermoord nadat ze op haar beurt de kinderen heeft verdronken. Om dat trauma te verwerken, creëert Leo dus elke keer opnieuw zijn rol van privédetective. (serieus, kijk die film - en sorry voor de huge spoiler).
Deze afbeelding leeft onze inhoudsrichtlijnen niet na. Verwijder de afbeelding of upload een andere om verder te gaan met publiceren.
Een voorbeeld van een verteller die de feiten verkeerd weergeeft uit eigenbelang is Nick Carraway uit The Great Gatsby. Hierover is nog altijd veel discussie over of hij effectief een onbetrouwbare verteller is, maar ik vind van wel. Nick hamert er constant op dat hij dikke maatjes is met Jay Gatsby, dus het kan best zijn dat hij zijn eigen rol vergroot heeft om zo beter voor te komen voor de lezer: kijk eens wat een coole vrienden ik wel niet heb. De kans is ook groot dat hij de acties van Gatsby ook beter laat voorkomen: kijk eens hoe geweldig Gatsby wel niet is, wat een held, wat een superkerel!
Wat je zeker moet onthouden:
- als Rena het heeft over verteller, bedoelt ze niet de auteur
- verteller: de Dood.
- auteur: Markus Zusak
- auteur doet niet meer mee
- onbetrouwbarevertellers zijn leuk voor spanning
- onbetrouwbare verteller kan door twee manier: extern (te jong) of intern (gek of eigenbelang)
