Khi đã có một cái sườn đơn giản từ ý tưởng chính ban đầu, bạn sẽ hoạch định xem mình cần tìm hiểu những thông tin nào, cần mức độ tư liệu bên ngoài bao nhiêu để đưa vào tác phẩm của bạn. Đôi khi những thông tin mà bạn cần lại nằm trong tác phẩm đã công bố của người khác, vậy làm cách nào để bạn trích dẫn được số thông tin ấy mà không vi phạm pháp luật? Theo luật sở hữu trí tuệ 2005, đây là những trường hợp mà bạn có thể sử dụng tác phẩm đã công bố mà không phải trả tiền nhuận bút hay thù lao:
Điều 25. Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao
1. Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao bao gồm:
a) Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;
b) Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;
c) Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;
d) Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;
đ) Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;
e) Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hoá, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;
g) Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;
h) Chụp ảnh, truyền hình tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó;
i) Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;
k) Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.
2. Tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm quy định tại khoản 1 Điều này không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả; phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm.
3. Việc sử dụng tác phẩm trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với tác phẩm kiến trúc, tác phẩm tạo hình, chương trình máy tính.
Bỏ qua đóng điều khoản nhức đầu trên kia đi, điều mà các bạn cần quan tâm nhất chính là mục này: 'b) Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;'
Bạn có quyền trích dẫn thông tin từ tác phẩm đã công bố của người khác nhưng phải đảm bảo đó chỉ là một phần hợp lý. Bạn không được làm sai ý tác giả, nghĩa là hiểu theo những kiểu hiểu khác do bạn tự quy chụp ra, gây ảnh hưởng đến tác phẩm mà bạn đang mượn để trích dẫn.
Trong trường hợp bạn mượn rất nhiều thông tin từ tác phẩm khác thì bạn phải xin phép tác giả hoặc trả tiền tác quyền cho tác giả đó. Nếu không khi tác phẩm của bạn được công bố, bạn có thể bị khởi kiện đấy. Vì vậy hãy lưu ý trong quá trình tra cứu tư liệu nhé. Có dẫn chứng gì vào tác phẩm thì cũng hãy cân nhắc kĩ càng một chút.
Nếu bạn mượn những thông tin từ một người vô danh trên mạng thì cũng hãy xin phép người đó. Bởi vì theo luật, quyền tác giả được hình thành kể từ khi tác phẩm được sáng tạo ra dưới một dạng vật chất nhất định.
Điều 6. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu trí tuệ
1. Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.
Thế nên dù chỉ là mấy mẫu truyện xàm mà bạn viết ra thôi thì bạn cũng đã có quyền tác giả với nó rồi và ai muốn sử dụng nó để đưa vào tác phẩm của họ thì đều phải xin phép bạn thậm chí là trả thù lao cho bạn. Dù bạn không đăng ký nó thì bạn vẫn có quyền tác giả với nó.
Nếu bạn muốn mượn ý tưởng của ai đó hay đăng bài của người khác thì bạn phải xin phép tác giả đó. Hãy xin phép chân thành và đề rõ tên của tác giả bên dưới để tránh rắc rối về sau nhé. Hãy là một người văn minh và tôn trọng pháp luật. Đó cũng là phẩm cách của một nhà sáng tạo chân chính.
BẠN ĐANG ĐỌC
Bí quyết viết truyện có lượt view cao
Non-FictionCó phải các bạn luôn tự hỏi điều này khi mới bước chân vào wattpad không?