Savaş ve Barış

IX - X - XI - XII - XIII -XIV

Askerî işlere gelince; Napoléon Moskova'ya girer girmez, Rus Ordusu'nun harekâtını takip etmeyi General Sebastiani'ye sıkıca emrediyor, kıtaları ayrı ayrı yollara gönderiyor. Murat'ya Kutuzov'un bulunması emrini veriyor. Sonra Kremlin'in tahkimi işini ciddi olarak ele alıyor. Bütün bir Rusya haritası üzerinde gelecek seferin dâhice bir planını yapıyor.

Diplomasi işlerine gelince; Napoléon, Moskova'dan nasıl çıkacağını bilmeyen, soyulmuş, üstü başı yırtık Yüzbaşı Yakovlev'i huzuruna çağırıyor, siyasetini, cömertliğini ona uzun uzadıya izah ediyor ve İmparator Aleksandr'a bir mektup yazıp Rastopçin'in Moskova'da yanlış hareket ettiğini dostuna ve kardeşine bildirmeyi bir borç saydığını anlatarak Yakovlev'i Petersburg'a yolluyor. Tutolmin'in önünde de görüşlerini uzun uzun açıklayarak ihtiyarı görüşme için Petersburg'a gönderiyor.

Hukuki işlere gelince; yangınlardan sonra hemen suçluların bulunup idam edilmesi emredilmiştir. Kaçak Rastopçin de evi yaktırılmak suretiyle cezalandırılmıştır.

İdari işlere gelince; Moskova'ya bir anayasa bağışlandı, bir belediye kuruldu ve aşağıdaki beyanname yayımlandı:

Moskova halkı!

Felaketiniz büyük ama İmparator ve Kral hazretleri acılarınıza son vermek istiyor. İtaatsizliği, suçu nasıl cezalandırdığını kimi korkunç örnekler öğretmiştir size. Düzensizliğe son vermek ve emniyeti iade etmek için önlemler alınmıştır. Kendi içinizden seçilmiş bir temsilci meclisi, belediyeyi ve şehir yönetimini ele alacak. O sizi, ihtiyaçlarınızı, çıkarlarınızı düşünecek. Bu teşkilatın üyeleri, omuzdan aşırma kırmızı bir şeritle ayırt edilecek, belediye başkanı ayrıca beyaz bir kemer taşıyacak. Görev başında olmadıkları zaman yalnız sol kollarında kırmızı bir şerit bulunacak.

Şehir polisi eski şekline göre kurulmuştur. Gösterdiği faaliyet sayesinde şimdiden iyi bir düzen hüküm sürmektedir. Hükümet, iki genel komiser ya da polis müdürü ve şehrin bütün kesimlerine yerleştirilmiş yirmi komiser ya da semt polisi amiri tayin etti. Onları, sol kollarındaki beyaz şeritlerden tanıyacaksınız. Türlü mezhepler için bazı kiliseler açıldı; buralarda serbestçe dinî tören yapılmaktadır. Hemşerileriniz her gün evlerine dönüyor; felaketin gerektirdiği yardımı görmeleri için emir verilmiştir. Düzenin iadesi ve durumunuzun düzelmesi yolunda hükümetin başvurduğu çareler bunlardır ama bu amaca ulaşmak için gayretlerinizi onun gayretleriyle birleştirmeniz, mümkünse, uğradığınız felaketleri unutmanız, yaşadığınız kadere ümit bağlamanız, hayatınıza mal varlığınıza kast edenleri kaçınılmaz, utanılacak bir ölümün beklediğine emin olmanız ve nihayet bunların korunacağından şüphe etmemeniz gerekiyor; zira tüm hükümdarların en büyüğünün ve en adilinin iradesi budur. Erler ve şehir sakinleri! Hangi milletten olursanız olun! Genel güveni, devletin bu huzur kaynağını yeniden kurun; kardeş gibi yaşayın, birbirinize karşılıklı yardım edin, koruyun birbirinizi, kötü niyetlilerle savaşmak için birleşin, sivil ve askerî şeflere itaat edin; gözyaşlarınız kısa zamanda dinecektir.

Ordunun iaşesine gelince; Napoléon bütün kıtalara, kendilerine erzak tedarik etmek ve böylece ordunun gelecek ihtiyaçlarını sağlamak üzere sıra ile Moskova'ya plaçkacılık yapmaya (à la maraude) gelmelerini emretti.

Din işlerine gelince; papazları geri getirmek ve kiliselerde ayinlere yeniden başlanması emrini verdi.

Ticaret işleri ve ordunun iaşesi için her yere aşağıdaki beyanname asıldı:

BEYANNAME

Siz, Moskova'nın sakin halkı, felaketlerin şehirden uzaklaştırdığı zanaatkârlar ve işçiler; siz, yersiz bir korkunun hâlâ kırlarda tuttuğu, öteye beriye dağılmış çiftçiler, dinleyin! Huzur başkente geri dönüyor, düzen yeniden kuruluyor; hemşerileriniz, kendilerine saygı gösterildiğini görerek korkusuzca sığınaklarından çıkıyor. Onlara ve mallarına karşı her türlü tecavüz hemen cezalandırılıyor, imparator ve kral hazretleri onları koruyor ve içinizden, itaat etmeyenlerden başka kimseyi düşman saymıyor. O, felaketlerinize bir son vermek istiyor. Evlerinize, ailelerinizin yanına dönmenizi arzu ediyor. Onun hayırseverce niyetlerine uygun hareket edin ve korkusuzca bize gelin. Moskovalılar! Oturacak yerlerinizden emin olarak geri dönün; ihtiyaçlarınızı karşılayacak araçları hemen bulacaksınız! Zanaatkârlar ve çalışkan işçiler! İşinizin başına dönün; evler, dükkânlar, koruyucu karakollar sizi bekliyor, işinize karşılık gereken ücreti alacaksınız! Ve nihayet, siz, köylüler, korkuyla saklandığınız ormanlardan çıkın, korunacağınızdan tamamıyla emin olarak kulübelerinize geri dönün. Şehirde, köylülerin fazla stoklarını, toprak ürünlerini getirebilecekleri pazarlar kuruldu. Serbest satışı temin etmek için hükümet aşağıdaki tedbirleri almıştır: 1) Bugünden itibaren köylüler, çiftçiler ve Moskova yakınlarında oturanlar, her çeşit giyecek maddelerini hiçbir tehlikeyle karşılaşmadan, belirlenen iki çarşıya, yani Malovaya ile Ohotni pazarlarındaki mağazalara getirebilirler. 2) Onlardan bu mahsuller, alıcı ile satıcının aralarında anlaşacakları bir fiyat üzerinden satın alınacaktır; satıcı, istediği makul fiyatı alamazsa malını köyüne geri götürmekte özgür olacaktır; bunda kimse ona hiçbir şekilde engel olamaz. 3) Her hafta pazar ve çarşamba günleri büyük alışveriş günü olarak tespit edilmiştir; bunun için, salı ve cumartesi günleri, şehre yakın bütün büyük yollarda taşıma araçlarını korumaya yetecek kadar asker bulundurulacaktır. 4) Bu tedbirler köylülerin arabaları ve atlarıyla geri dönüşlerinde bir engele uğramamaları için alınacaktır. 5) Günlük pazaryerlerinin en yakın bir zamanda yeniden kurulması için hemen tedbir alınacaktır. Şehir ve köy halkı ve siz zanaatkârlar ve işçiler, hangi milletten olursanız olun, imparator ve kral hazretlerinin iyi niyetlerini gerçekleştirmeye ve genel refahın kurulmasına yardım etmeye çağırılıyorsunuz. Onun ayaklarına saygı ve güven duyguları getirin ve bize katılmakta gecikmeyin!