🧠 Mózg to nie umysł! 🧠

Rozumienie przypomina taniec

Data publikacji: 23:08 27-08-2019
Ostatnia aktualizacja: 23:13 06-09-2020

Z książki zaprezentuję tylko parę kwestii, najpewniej kiedyś już je słyszeliście. Warto ją przeczytać, choć jej duża część dotyczy językoznawstwa i filozofii. Może dlatego tak mi się podobała? W każdym razie musiałam ją czytać parę dni, by w głowie sobie poukładać.

Kartezjusz w Regułach kierowania umysłem

Należy całą bystrość umysłu skierować na rzeczy najmniejsze i najprostsze i na nich się dłużej zatrzymać, dopóki się nie przyzwyczaimy ujmować prawd przy pomocy intuicji wyraźnie i jasno.

Rudolf Carnap - zasada tolerancji - Naszą sprawą nie jest ustanawiać zasady, lecz dochodzić do umów. - Spodobał mi się ten cytat, dlatego że przekazuje dużo. Sztywne zasady nie sprawią, aby osoba stała się taka, jaką chcemy, by była. Tylko może pogorszyć relację. Kompromis oraz wzajemne zaufanie są kluczem do porozumienia.
[Logiczna składnia języka, tłum. B. Stanosz, PWN, Warszawa 1995, s.78]

Zagadka nazw pustych
Bertrand Russel - Obecny król francji jest łysy
[Artykuł B. Russel, On Denoting „Mind" 1905, 14, 56, s. 479-493 po polsu O denotowaniu]
Już wyjaśniam, o co mi chodzi.
[http://www.filozofiadlajanuszy.pl/obecny-krol-francji-lysy/] (dobra nazwa portalu/strony).
Autor bloga jako wprowadzenie przedstawia prawo klasycznej logiki = prawo wyłączonego środka
Chodzi mniej więcej o to, że każdy sąd, jaki jesteśmy w stanie wypowiedzieć jest prawdziwy albo fałszywy. Weźmy takie zdanie: „na moim biurku stoi jakiś kubek". Jeżeli kubek faktycznie stoi na moim biurku, to jest to sąd prawdziwy. Natomiast jeżeli żadnego kubka tam nie ma, to niezależnie w jakim stanie jest biurko, można śmiało powiedzieć, że zdanie jest fałszywe. Żadnej innej opcji wydaje się nie być.
Zdanie to jest fałszywe, a naruszenie prawa wyłączonego środka jedynie pozorne - przynajmniej według Bertranda Russella.
(...) dowodził, że mówiąc o „obecnym królu Francji, który jest łysy" mówimy nie jedną, a trzy rzeczy:

Istnieje osoba, która jest obecnym królem Francji.
Jest co najwyżej jedna osoba, która jest obecnym królem Francji.
Wszystko co jest obecnym królem Francji, jest łyse.

Aby zdanie było prawdziwe, te trzy elementy muszą być prawdziwe. Ale żaden obecny król Francji nie istnieje, ów kraj miał króli, już nie ma. Znacznie ciekawszy (i kontrowersyjny) jest drugi punkt, który wymaga wg Russella, żeby był tylko jeden obecny król Francji. Russell odróżnia bowiem „jakiegoś króla Francji" (A King of France) od „tego właśnie króla Francji" (THE King of France), o którym mowa w tym przykładzie.

Popatrzmy:
Jakiś król Francji kiedyś umarł.|Jakiś król Stanów Zjednoczonych również kiedyś umarł. Ale USA nigdy nie miały żadnego króla.

Tutaj macie jeszcze raz przedstawione na głos przez autora książki. Krótki filmik, polecam.

Obecny król Francji|ABC Humanistyki #27| prof. Bartosz Brożek| z kanału Copernicus Center for Interdisciplinary Studies
https://youtu.be/yfqOGo7JjQ4

Ludwik Wittgenstein - Paradoks/antymonia kłamcy
W książce pisało coś o tym, że mężczyzna miał albo powiedzieć prawdę i (chyba) zostać ścięty, albo skłamać oraz umrzeć. Także nie miał wyjścia, znany był z tego, że kłamał. Więc powiedział, że kłamie. Przypuszczam, że wtedy go wypuścili, bo nie mogli dojść do porozumienia.

jeśli zdanie jest prawdziwe, to - zgodnie z jego treścią - jest kłamstwem; jeśli jest kłamstwem, to nie jest prawdą, że jest kłamstwem, a więc jest prawdziwe.
[https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/paradoks-klamcy;3954197.html]

Metafory myślenia
Platon wymyślił dwie z nich. Pierwszą jest według książki najsłynniejsza z metafor w historii filozofii.
VII Państwo - jest to metafora jaskini i stanowi ona opis ludzkich uwarunkowań poznawczych. Myślenie to widzenie idei oczami duszy.
Brożek podał takie przykłady, które występują w języku:
- dostrzegamy problemy
- widzimy rozwiązania
- idee bywają niewyraźne
- myśli jasne.

W Teajtecie (Teajtet) - wysnuł kolejną metaforę = myślenie to rozmowa duszy z samą sobą.
Podczas konwersacji, osoba, do której mówimy zwykle nie jest pasywnym odbiorcą, daje nam odpowiedź. Ciągle się zmieniają, sposób mówienia wpływa na ich emocje. Chyba o to tu chodziło. W książce jest organizmy nie są pasywnymi odbiorcami danych ze środowiska, ale aktorami w tym środowisku, a to, czego doświadczają, kształtowane jest przez to, jak działają. Zostało to nazwane umysłem zorientowany na działanie (ang. enacted mind) lub enaktywizmem.

Sheets-Johnstone - myślenie przypomina taniec
A więc przez to podkreślamy fakt, że jest głęboko zakorzenione w systemach motorycznych ludzkich mózgów.
Łączy metaforę widzenia i rozmowy duszy - przestrzenny wymiar procesów myślowych oraz dynamiczny charakter myślenia.
Ponadto taniec i myślenie to działanie celowe.
Jest wspólnym działaniem więcej niż jednej osoby, wymaga wspólnej bądź dzielonej intencjonalności (shared intentionality)
To by było na tyle.

Dodatkowe słówka

1. łac. prima facie - bez znajomości kontekstu
2. greckie idein - widzieć, od tego pochodzi słowo idea (choć ja miała zapisane w notatkach wiedzień zamiast widzieć, więc nie wiem, czy to tłumaczenie jest poprawne)
3. łac. intueor - pierwotnie znaczyło widzę, obserwuję, od tego pochodzi intuicja
4. greckie noein - myśleć, pierwotnie znaczyło widzieć

Link do artykułu opublikowanego przez Copernicus Colledge - Wielkie pytania. Jest w nim bardziej szczegółowo rozpisane niż tu przedstawiłam.
https://www.wielkiepytania.pl/janik/brozek2.html

Naprawdę przez tą książkę nie mogłam spać w nocy, gdy czytałam po parę stron. Potem przerwa i znowu. Jest warta przeczytania, daje do myślenia. A refleksje sprawiają efekt, który chciałabym wam pokazać, ale niestety nie mogę załadować poprawionej wersji zdjęcia. Z zamalowanym zdjęciem profilowym i nazwiskiem osoby udostępniającej.

Granice interpretacji. Czy rozumienie przypomina rozmowę, widzenie czy taniec? - Bartosz Brożek, Wydawnictwo Copernicus Center Press