QUAN ĐIỂM VIẾT 2013-2017

[PHẦN III] CÓP NHẶT Ý TƯỞNG

Mặc dù khá giống với hình thức "lấy cảm hứng" nhưng trên thực tế đây cũng được liệt vào một trong những hành vi đạo văn với dạng tinh vi hơn. Đáng tiếc là hiện tại có rất nhiều bạn trẻ lẫn "già" đều chưa thực sự hiểu rõ khái niệm đạo văn là gì, do vậy khi bị phát hiện ra bản thân "vay mượn" ý tưởng từ đâu đó, phản ứng của tác giả thường là khẳng định mình không sai và tỏ ra khá gay gắt với việc mình bị gán cho danh phận "đạo tặc". Trên thực tế, ý tưởng là một thứ rất, rất mỏng manh và thường hay lan tỏa. Ranh giới giữa việc cóp nhặt ý tưởng và lấy cảm hứng rất mong manh, "lấy cảm hứng" là việc mà bạn dựa trên một sự việc, câu chuyện nào đó và triển khai ra một câu chuyện mới mang nhiều ý nghĩa riêng mà bạn thổi hồn vào. Còn ngược lại, việc cóp nhặt ý tưởng là hành động lấy y nguyên những tình tiết đó đưa vào câu chuyện của mình với một chút biến tấu nho nhỏ. Gần đây nhất là một chuyện mình được nghe kể lại với một cô bé viết fanfic Harry Potter bị phát hiện cóp nhặt tình tiết từ 4 bộ truyện khác nhau cho vào fanfic của mình, và khi được độc giả chỉ ra thì lại đưa lí do là "Lúc đó bí quá nên lấy chứ giờ đâu có lấy nữa đâu.". Nói cách khác, ý thức bản quyền và kiến thức để phân biệt đạo văn và lấy cảm hứng của các bạn trẻ hiện nay khá tệ, hay nói đúng hơn là gần như một con số 0 tròn trĩnh. Vì vậy nhiều trường hợp đạo văn diễn ra mà người đọc không biết đã đành, ngay cả người viết...cũng không biết luôn.

Một trường hợp khác tệ hơn là tác giả truyện đó BIẾT rằng bản thân đang lấy tình tiết từ truyện khác, nhưng với sự thiếu kiến thức về vấn đề bản quyền có thể khiến bạn trở nên dễ dãi với chính bản thân bằng lời phân bua "nhưng có viết giống tất tật đâu, chỉ là tình tiết giống thôi mà." Điều này không chỉ là hành vi phạm pháp nữa mà đâu đó còn cho người khác thấy nhân phẩm của bạn nằm ở mức nào trên nấc thang tiêu chuẩn đạo đức của xã hội nữa.

Tựu chung, việc lấy ý tưởng và triển khai cốt truyện mới thực chất không hẳn là xấu, vì ý tưởng không phải cứ khơi khơi xuất hiện. Nhưng các bạn trẻ nên tìm hiểu rõ về tác quyền cũng như công ước Bern hoặc hiệp ước PP về luật bản quyền để nắm rõ ranh giới mỏng manh giữa Lấy cảm hứng – lấy ý tưởng và đạo văn.

Nếu sau khi đọc xong bài viết này mà bạn vẫn còn khá nhiều điều thắc mắc tuổi hồng không biết hỏi ai thì có thể comment câu hỏi bên dưới, hoặc gửi ẩn danh câu hỏi ở phần "Liên kết bên ngoài" trong bài viết này , mình sẽ cố gắng hỗ trợ và giải thích cho bạn trong khả năng có thể :D

https://goo.gl/lXaqDm