Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 11

Mga Pagdurusang Walang Hanggan

Habang lumalalim ang kanilang paglalakbay sa impiyerno, naramdaman ni Lino ang bigat ng bawat hakbang, na parang bawat lakad ay isang paalala ng mga kasalanan ng mundong kanyang iniwan. Kasama si Mang Isko, nakarating sila sa isang landas na tila walang katapusan, paikot-ikot at puno ng mga anino ng mga kaluluwa na mukhang wala nang pag-asa. Ang tanawin ay nakakapangilabot – ang mga kaluluwa ay naglalakad nang palinga-linga, tila hinahabol ang isang bagay na hindi nila maabot.

"Tingnan mo sila, Lino," sabi ni Mang Isko, habang tumuturo sa isang grupo ng mga kaluluwa. "Sila ang mga taong hindi natutong makuntento sa lupa. Ang mga hangarin nila'y walang hanggan, walang patid, at dito nila binabayaran ang kanilang pagkakamali."

Sinubukang unawain ni Lino ang nakikita, ngunit ang bawat kaluluwa ay tila ba isang aninong walang hugis, walang tunay na direksyon. Ang kanilang mga mata ay mapupungay, puno ng kawalang-pag-asa. Ang kanilang mga bibig ay nakaawang, ngunit walang lumalabas na salita, tila walang anumang natitirang lakas para isigaw ang kanilang nararamdaman. Ang ilan ay patuloy na naglalakad kahit na halata ang pagod at panghihina sa bawat hakbang.

"Parang ang mga taong ito ay hindi kayang tumigil," bulong ni Lino. "Ano bang kanilang hinahabol?"

"Walang katapusan ang kanilang paghahangad," paliwanag ni Mang Isko. "Sa lupa, pinili nilang pairalin ang kanilang makasariling kagustuhan. Hinangad nila ang lahat, ngunit hindi kailanman nasiyahan. At ngayon, dito sa impiyerno, habambuhay na nilang hahabulin ang kasiyahang hindi nila makakamtan."

Habang patuloy na sinusundan ni Lino ang mga kaluluwang ito sa kanilang walang hanggang lakad, napansin niya na bawat isa ay tila may hawak na baso, ngunit ang laman nito ay natutuyot bago pa man nila mailapit sa kanilang mga labi. Nakakakilabot na panoorin ang pagnanasang makainom sa kanilang mga mukha, ngunit wala silang natatanggap na ginhawa, kahit na isang patak ng tubig.

"Dito, ang pagnanasa nila ay nagiging kanilang parusa," dagdag pa ni Mang Isko. "Walang patutunguhan ang kanilang hinahanap; ito ay ilusyon lamang, tulad ng kanilang mga pangarap na naging pagkakulong sa kanilang sariling pagnanasa."

Dahan-dahang napagtanto ni Lino ang bigat ng mensahe sa kanyang harapan. Naalala niya ang mga pagkakataon sa kanyang sariling buhay kung kailan mas pinili niya ang kanyang sariling kasiyahan kaysa sa kapakanan ng iba. Ang mga alaala ng kanyang sariling pagkakulong sa makamundong hangarin ay nagsimulang bumalik sa kanyang isipan. Ang lahat ba ng kanyang mga desisyon ay tulad ng mga kaluluwang ito – pinangunahan ng walang hanggang pagnanasa ngunit nagdudulot lamang ng kawalan?

Habang naglalakad pa sila, ang init ng paligid ay lalong tumindi, at naramdaman ni Lino na parang siya na rin ay nauuhaw. Ngunit alam niyang hindi siya maaaring huminto; kailangan niyang matutunan ang bawat leksyon ng kanyang nakikita. Ang bawat hakbang ay tila isang pagsisid sa lalim ng kanyang sariling mga pagkukulang, isang pagbabalik-loob sa mga panahong nagkulang siya sa kabutihan para sa kapwa.

Nakita niya ang isa pang kaluluwang halos mapaluhod sa pagod, hawak ang walang lamang baso at muling tinangkang mag-inom mula rito. Nakapangingilabot na panoorin ang kanyang pighati, ngunit muling natuyo ang tubig bago pa man niya ito masimsim. Hindi maiwasan ni Lino ang makaramdam ng awa, ngunit alam niyang ito ang parusa ng kanilang naging kasakiman at kawalang-sawa.

"Tandaan mo, Lino," paalala ni Mang Isko, "ang bawat kasakiman ay may kaakibat na kaparusahan. Sa kanilang pagiging makasarili, kinalimutan nilang ang tunay na kasiyahan ay nasa pagbibigay at pagtulong, hindi sa sariling kasiyahan lamang."

Naramdaman ni Lino ang isang bigat sa kanyang puso, isang pagkasabik na mapawi ang uhaw na iyon – hindi para sa tubig, kundi para sa tunay na kasiyahan na hindi nagmumula sa makamundong bagay. Ngunit isang tanong ang nanatiling bumabagabag sa kanyang isipan habang sila ay patuloy sa kanilang paglalakbay: Makakahanap pa kaya siya ng kapatawaran sa kanyang sariling mga pagkakamali, o tulad ng mga kaluluwang ito, magiging alipin din siya ng kanyang pagnanasa?

Ang kanilang paglalakbay ay nagpapatuloy, ngunit sa bawat hakbang, mas lalong nagiging mabigat ang katanungang iyon, na nagbabadya ng mas masalimuot pang mga kasalanan at parusa sa mga susunod na antas ng impiyerno.