Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 54

 Ang Pag-asa sa Pagkamulat

Habang naglalakad sa dulo ng bilog ng kawalang-malasakit, napansin ni Lino ang pag-iba ng ihip ng hangin. Ang dating maputlang paligid ay nagkaroon ng bahagyang liwanag, tila nagpapaalala na sa kabila ng dilim at kawalang-bahala, may natitirang pag-asa. Nagising sa kanya ang ideya na hindi lahat ng kaluluwa ay tuluyan nang nawalan ng malasakit—may posibilidad pa rin silang magising sa kanilang pagkakatulog at magising sa diwa ng pagmamalasakit.

Tila naging mas magaan ang kanyang hakbang, at sa bawat sandaling lumalapit siya sa dulo ng bilog, nadarama niya ang kapayapaan na dulot ng bagong natuklasang layunin. Sa kanyang pagtanaw, nakita niya ang mga kaluluwang nakahiga at tila natutulog pa rin, ngunit sa pagkakataong ito, ang ilan sa kanila ay bahagyang gumalaw, tila ba naghahanda nang magising. Nakita niya ang paggalaw ng isang binata na tila may pinapakinggang panaginip.

Nilapitan niya ang binata at marahang bumulong, "Kailangan ka ng bayan mo. Hindi pa huli ang lahat upang makialam at magbigay malasakit."

Sa hindi inaasahang pangyayari, bumukas ang mata ng binata at sumulyap kay Lino. Ang kanyang mga mata ay bakas ang pagkalito, ngunit mayroong kakaibang ningning na tila nagbigay sa kanya ng interes. Saglit lamang ang kanilang pagkakatitigan, ngunit sapat na ito upang magdulot ng pagkamulat sa binata. Nang magpatuloy si Lino, alam niyang may naiwang liwanag sa puso ng binata—isang liwanag ng pag-asa at pagbabalik sa malasakit.

Habang naglalakad, napagtanto ni Lino ang halaga ng kanyang natutunan: hindi man siya kayang baguhin ang bawat kaluluwa sa bilog na ito, maaaring magsilbing binhi ang kanyang mga salita at pagkilos upang magbigay inspirasyon sa iba. Hindi niya kayang pilitin ang kanilang pagkamulat, ngunit maaaring mag-iwan ng mensaheng magpapaalab sa kanilang kalooban.

Nakaramdam si Lino ng lakas ng loob, at sa puso niya, naroon ang pangarap na sana, sa kanyang pagbabalik, mas magiging bukas ang mga tao sa diwa ng bayanihan at pagmamalasakit. Bagaman marami ang tulog sa kawalang-malasakit, batid niyang hindi lahat ay patuloy na mananatiling tulog; may mga pipiliing magising at ipaglaban ang kanilang bayan.

Nang malapit na sila sa hangganan ng bilog, nag-usap sina Lino at Mang Isko tungkol sa kanilang nakita at naramdaman. Alam nilang hindi madali ang proseso ng paggising sa mga natutulog, ngunit ang bawat maliit na hakbang ay may kalakip na pagbabago sa kabuuan ng bayan.

"Lino," sabi ni Mang Isko, "ang bawat maliit na pagkilos natin para sa bayan ay parang alon sa tubig—kapag hinayaan mong magpatuloy, maaari nitong baguhin ang daloy ng buong ilog."

Tumango si Lino at naramdaman ang pagpatak ng luha sa kanyang mga mata. Ito ang mga luha ng pag-asa at tapang, sapagkat alam niyang handa siyang maging parte ng pagbabagong iyon. Tila naging misyon niya ang pag-inspire sa mga tao na maging mulat sa mga nangyayari sa lipunan, at ang diwa ng kanyang bayan ang magtutulak sa kanya upang patuloy na lumaban para sa kanilang kinabukasan.

Sa kanyang huling hakbang sa labas ng bilog ng kawalang-malasakit, naramdaman niya ang kalayaan at kasiglahan. Sa kanyang puso, dala niya ang pag-asang ito para sa mga natutulog pang mga kaluluwa. At sa kanyang bawat hakbang palabas, alam niyang mas marami pa siyang kailangang gawin, ngunit determinado siyang ipagpatuloy ang laban.