Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 15

Ang Pagdurusa ng mga Ganid

Pagdating nina Lino at Mang Isko sa susunod na bahagi ng impiyerno, agad nilang naamoy ang matapang at nakakasukang amoy ng bulok na pagkain. Sa paligid ay nagkalat ang mga nakahandusay na pagkain—mga pagkaing dati'y masarap at mamahalin ngunit ngayo'y nabubulok, natutunaw, at natatakpan ng uod at amag. Sa gitna ng ganitong tanawin ay makikita ang mga kaluluwang walang tigil sa pagngasab, pilit na kinakain ang pagkaing nasa harap nila sa kabila ng pandidiri sa kanilang mga mukha.

"Anong klaseng parusa ito, Mang Isko?" tanong ni Lino, na hindi maialis ang kanyang tingin sa mga kaluluwang pilit na umuubos ng pagkaing bulok.

"Lino, narito tayo sa bilog ng mga ganid—ang mga taong inuna ang sariling kagustuhan at pangangailangan, hindi alintana kung may natitira pa ba para sa iba. Sa kanilang kasakiman, nagkamal sila ng kayamanan at pagkain nang higit pa sa kanilang kailangan, walang pakundangan sa kapwa at sa kalikasan. Kaya ngayon, sila ay pinarurusahan sa pamamagitan ng isang walang katapusang gutom, isang kagutuman na kailanman ay hindi mabubusog."

Habang pinagmamasdan ni Lino ang mga kaluluwang naghihirap, napansin niya ang kanilang mga mata na puno ng pagdurusa at desperasyon. Sa bawat subo nila ng pagkaing bulok, makikita ang pandidiri sa kanilang mukha, ngunit tila wala silang magawa kundi piliting isubo ang pagkaing nagdudulot sa kanila ng matinding pagkasuka. Ang kanilang mga tiyan ay walang humpay na umaatungal sa gutom, ngunit ang bawat subo ng bulok na pagkain ay lalo lamang nagpapalalim ng kanilang pagkabigo at hinagpis.

"Ito ba ang kapalit ng pagiging sakim, Mang Isko?" tanong ni Lino, na ngayon ay napuno ng lungkot at awa sa mga kaluluwang nakikita niyang naghihirap.

"Oo, Lino," sagot ni Mang Isko, "ang pagiging ganid sa yaman at pagkain ay hindi lamang kasalanan sa kapwa kundi pati na rin sa kalikasan. Ang mga taong naririto ay iyong mga nagwaldas at nagkamal ng sobra-sobrang yaman, mga pagkain at kayamanan na sana'y napakinabangan ng iba. Ngayon, ang kanilang kawalan ng pag-alala sa kapwa ay siya ring nagpapahirap sa kanila dito."

Sa kanilang paglalakad, nakakita si Lino ng isang kaluluwang dati'y may mataas na posisyon sa lipunan. Kilala ito noon bilang isang tanyag na negosyante na walang habas kung magkamal ng kayamanan mula sa likas na yaman ng kanilang bayan. Naging sakim siya sa mga likas na yaman, inabuso ang kalikasan upang palaguin ang sariling negosyo, at hindi inintindi ang pangmatagalang epekto sa kapaligiran at mga mahihirap na komunidad.

Ngunit ngayon, narito siya, pinaparusahan sa kanyang kawalang-habag. Pilit niyang kinakain ang bulok na pagkaing nasa kanyang harapan, ngunit anuman ang kanyang kainin ay tila walang epekto sa kanyang matinding kagutuman. Naglalaho ang pagkain sa kanyang bibig bago pa man niya ito malunok, kaya't siya ay napupuno ng kabiguan at pagkadismaya.

"Ang parusang ito ay isang repleksyon ng kanilang mga makasariling desisyon," paliwanag ni Mang Isko. "Habang sila noon ay walang awa sa pagkuha ng higit sa kanilang pangangailangan, ngayon ay pinagmumukha silang gutom na gutom ngunit walang makain na tunay na makakapagbigay-kasiyahan sa kanila."

Napalunok si Lino habang pinagmamasdan ang mga kaluluwa sa kanilang walang katapusang pagdurusa. Naalala niya ang mga pagkakataong siya mismo ay naghangad ng higit sa kanyang kailangan, mga panahong hindi siya nasiyahan sa kung anong meron siya at inasam ang mas marami pang bagay na hindi naman talaga niya kailangan. Ngayon, sa harap ng parusang nakikita niya, natutunan niya ang halaga ng kasapatan at pagbabahagi sa kapwa.

"Kung ang mga taong ito ay natutunan lamang kung kailan dapat tumigil, marahil hindi sila nagdurusa ng ganito ngayon," bulong ni Lino sa kanyang sarili.

"Lino," wika ni Mang Isko, "ang kayamanan at kasaganaan ay hindi masamang bagay, ngunit ang labis na pagnanasa sa mga ito, na nauuwi sa pagiging sakim, ay nagdadala ng kapahamakan. Kung sana'y natutunan nilang ibahagi ang kanilang yaman sa mga nangangailangan at igalang ang likas na yaman ng kalikasan, hindi sana sila nagdurusa ng ganito ngayon."

Dumako ang pag-uusap ng dalawa sa pagninilay tungkol sa tamang paggamit ng yaman. Habang naglalakad sila palayo sa bilog ng kasakiman, ramdam ni Lino ang bigat ng aral na natutunan. Ngayon, higit pa sa dati, nauunawaan niya ang kahalagahan ng pagbabahagi at ang pagkakaroon ng malasakit sa kapwa at sa kalikasan.

Sa kanilang pag-alis, iniwan ni Lino ang bilog ng kasakiman nang may mabigat na puso, bitbit ang aral na natutunan mula sa pagdurusa ng mga kaluluwa doon.