Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 39

Ang Parusa ng Kadiliman

Nagpatuloy sina Lino at Mang Isko sa kanilang walang kasiguraduhang paglalakbay, at sa kanilang pagpasok sa susunod na bahagi ng impiyerno, biglang bumalot sa paligid ang nakapangingilabot na kadiliman. Nawala ang lahat ng liwanag at kahit anong paningin sa kanilang landas. Halos hindi makakita ng anuman si Lino — para bang sila'y nilamon ng walang hanggang dilim. Ang kawalan ng liwanag ay mabigat sa kanyang pakiramdam, tila nagpapabagal sa bawat hakbang at nagpapahirap sa bawat paghinga.

"Nasaan tayo, Mang Isko?" tanong ni Lino, dama ang takot at pangambang bumabalot sa kanyang dibdib. Pakiramdam niya'y isa siyang bulag na naglalakad sa isang malalim na hukay.

"Sinalubong na natin ang Bilog ng Kadiliman," sagot ni Mang Isko sa mababang tinig. "Ang lugar na ito ay para sa mga kaluluwang nagpatuloy sa kasakiman, nilunod ang sarili sa materyal na bagay, at walang piniling landas kundi ang madilim na daan ng kasalanan."

Sa pagdinig ng mga salitang iyon, lalong sumidhi ang kaba ni Lino. Nakita niyang ang mga kaluluwang narito ay naglalakad nang walang direksyon, tila mga bulag sa gitna ng madilim na kapaligiran. Ang kanilang mga galaw ay mabigat at balisa, bawat isa'y tila pasan ang bigat ng kanilang mga kasalanan. Wala silang kapahingahan, naglalakad nang walang patutunguhan, hinahanap ang liwanag na hindi nila matatagpuan.

Habang naglalakad sila ni Mang Isko, napansin ni Lino ang isang kaluluwang nakayukod sa lupa, tinatapik-tapik ang lupa na para bang hinahanap ang isang bagay na nawawala. Sa bawat hakbang nito, nag-iiwan ito ng malalim na bakas sa lupa, tanda ng bigat na dala ng kaluluwa. Natanong ni Lino kung ano ang kanilang dinaranas at bakit wala ni isang sinag ng liwanag sa paligid.

"Lino," sambit ni Mang Isko, "ang dilim na bumabalot sa kanila ay repleksyon ng kanilang konsensya. Ang kanilang puso't kaluluwa ay pinuno nila ng kasakiman at sariling kapakanan. Sa kanilang paghahanap ng yaman at kapangyarihan, nakalimutan nila ang kanilang puso at kinalimutan ang kanilang kaluluwa. Kaya ngayon, sila ay itinapon sa kadilimang ito, kung saan ang kanilang parusa ay maglakad nang walang direksyon at walang kasiguraduhan — isang walang katapusang paglalakbay na walang makikitang liwanag."

Habang nagmamasid, napansin ni Lino ang tila isang mabigat na kadena na nakatali sa mga paa ng bawat kaluluwa. Ang kadena ay hindi lamang pisikal, kundi tila isang simbolo ng kanilang pagkakulong sa sarili nilang kasalanan. Ang bawat kadena ay kumakatawan sa yaman, kasikatan, o kapangyarihang kanilang hinabol, ngunit ngayon ay naging pasanin na hindi nila matakasan. Sa bawat hakbang, ang mga kaluluwang ito ay nag-aalumpihit sa bigat ng kanilang kasalanan, subalit walang paraan upang sila'y makaalis.

Isang kaluluwa ang naglakas-loob na lumapit kina Lino at Mang Isko. Nakayuko ito, hawak ang mga tanikala sa kanyang katawan, at sa bawat galaw nito ay tila ba ang bawat tanikala'y bumibigat. "Nasa'n ang liwanag?" tanong ng kaluluwa sa mahinang tinig, punong-puno ng kawalang pag-asa. "Nasa'n ang daan palabas sa lugar na ito?"

Hindi makasagot si Lino. Naramdaman niya ang lungkot at kawalang pag-asa na bumabalot sa kaluluwang ito. Ngunit alam niya na wala siyang magagawa upang tulungan ito; ang kanilang kasalanan ay ang nagtakda ng kanilang kapalaran.

"Ang liwanag na iyong hinahanap," sagot ni Mang Isko, "ay hindi mo matatagpuan dito. Dahil sa dilim ng iyong puso at isipan noong ikaw ay nabubuhay pa, ikaw mismo ang nagtakda ng dilim na ito sa iyong parusa."

Tumulo ang luha sa mga mata ni Lino habang pinagmamasdan ang mga kaluluwang ito. Sa kanyang kalooban, naramdaman niya ang bigat ng pagiging makasarili at sakim. Naisip niya kung paano ang bawat kasalanan, gaano man kaliit, ay may epekto sa buhay at sa hinaharap ng bawat tao.

Habang sila'y naglalakad palayo, narinig pa rin nila ang mga pagdaing ng mga kaluluwa, ang mga panaghoy ng pagsisisi at kawalang pag-asa. Ang tunog ng mga tanikala at ang mga hakbang ng mga naglalakad sa kadiliman ay nag-iiwan ng masakit na alaala kay Lino. Napagtanto niya na ang mga kaluluwang ito ay hindi kailanman makakatakas sa kadilimang ito, isang parusang kanilang dala dahil sa mga maling desisyon na kanilang ginawa noong sila ay nabubuhay pa.

"Kung ang mga ito'y mga tao rin na minsang nabuhay," bulong ni Lino sa sarili, "paano kaya nila nagawang talikuran ang liwanag para sa kasakiman?"

Tinapik siya ni Mang Isko sa balikat at sinabi, "Lino, ang kasalanan laban sa sariling kaluluwa ay isa sa pinakamabigat na pagkakamali. Kapag ang isang tao ay nilamon ng kasakiman, nawawala ang kanyang direksyon at natatabunan ng dilim ang kanyang konsensya. At kapag natakpan na ng kasalanan ang isang tao, mahirap nang hanapin ang daan pabalik sa liwanag."

Nagpatuloy sila sa kanilang paglalakad, dala-dala ni Lino ang aral na nag-ugat mula sa nakita niya. Ang dilim ng Impiyernong ito ay isang paalala sa kanya na ang kasakiman ay walang maidudulot na kabutihan, kundi pagkakulong sa sariling mga kasalanan.

Ang kabanatang ito ay nagsilbing babala kay Lino — ang bawat hakbang na patungo sa kasakiman ay isang hakbang palayo sa liwanag, at sa bandang huli, ang dilim na kanilang ginusto ay magiging angkan ng kanilang walang katapusang pagdurusa.