Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 43

Ang Parusa ng Kawalang Katotohanan

Habang naglalakad sina Lino at Mang Isko sa landas ng dilim, napansin ni Lino ang isang mahabang daan na tila walang hanggan. Sa gilid ng landas na ito, namasdan niya ang mga kaluluwang paikot-ikot at tila walang katapusan ang kanilang paglalakbay. Sa bawat hakbang nila, nagiging maliwanag ang daan, ngunit ang liwanag ay palaging umaatras—naglalaho bago pa man nila ito maabot. Tila nauutusan ang kanilang mga paa na magpatuloy, ngunit sa kabila ng kanilang pagsusumikap, hindi nila mararating ang liwanag na hinahabol.

Lumalakas ang kabog ng puso ni Lino habang pinagmamasdan ang mga kaluluwang ito. Nakikita niya ang kanilang mukha—punong-puno ng pagod at pangungulila, habang ang kanilang mga mata ay puno ng kalituhan at takot. Ang kanilang mga kamay ay inaabot ang liwanag na naglalaho, ang kanilang pagnanasang makaalpas ay mistulang naghahatid lamang sa kanila ng mas malalim na pagkadurog.

"Anong klaseng lugar ito, Mang Isko?" tanong ni Lino, hindi na maitago ang awa at pagkalito sa kanyang boses. "Bakit tila walang makahanap ng kapayapaan ang mga kaluluwang ito?"

Isang malalim na buntong-hininga ang pinakawalan ni Mang Isko bago sumagot. "Ito ang parusa ng mga nagkalat ng kasinungalingan sa kanilang kapwa, Lino. Ang mga kaluluwang narito ay namuhay sa kawalang-katotohanan, at sa bawat salitang kanilang binitiwan, isang kasiguruhan ang nawala sa mundo. Ngayon, sila ay pinarurusahan sa kawalan ng katiyakan—ang resulta ng kanilang sariling panlilinlang."

Napatitig si Lino sa mga kaluluwang walang tigil sa paghabol. "Kaya pala ganito... Parang lahat sila'y nawala na ang pagkakaalam sa kung ano ang totoo at kasinungalingan."

Tumingin si Mang Isko sa kanya, ang mga mata niya'y puno ng pag-unawa sa bigat ng nakita ni Lino. "Oo, Lino. Noon, ginamit nila ang kanilang mga salita para guluhin ang isipan ng iba—ang mga kasinungalingang nagdulot ng pag-aalinlangan at takot. Kaya ngayon, sila ay naglalakbay sa kawalang-katiyakan, isang paikot-ikot na daan na hindi magwawakas. Ang liwanag na kanilang hinahabol ay simbolo ng katotohanan, ngunit hindi na nila ito maaabot sapagkat buong buhay nilang pinili ang kabaligtaran."

Habang patuloy sa pagmamasid si Lino, napansin niyang may ilang kaluluwa na tila naghihintay ng sagot mula sa mga kaluluwang kasama nila, ngunit ang sagot ay hindi kailanman dumarating. Nagmumukhang baliw ang ilan, ang iba'y patuloy na bumubulong ng mga salitang walang saysay, naguguluhan sa pagitan ng kanilang sariling kasinungalingan at ang nawalang pag-asa sa katotohanan.

"Mang Isko, paano ba nila narating ang ganitong klaseng kaparusahan?" tanong ni Lino, nanlulumong nakatitig sa kawalan ng pag-asa sa mga kaluluwang naghahanap ng liwanag.

"Ang kanilang sariling mga aksyon, Lino. Ang kasinungalingang nagkalat ng takot, galit, at pagkakahiwa-hiwalay ay may bigat na hindi kailanman mawawala. Ang mga kasalanang ito ay tumitimbang ng pagdurusa, at ngayon, ito ang kanilang kaparusahan—ang hindi pagkatagpo ng kapayapaan o katotohanan. Tulad ng kanilang mga kasinungalingan noon, ang daan nila ay walang tiyak na patutunguhan," sagot ni Mang Isko, puno ng pagkaawa ngunit matatag ang boses.

Nabaling ang tingin ni Lino sa isang kaluluwang palakad-lakad, halatang naguguluhan at walang alam sa direksyon. Walang hintong sinusubukan nitong bumalik sa dati ngunit sa bawat pagbaling niya, nawawala ang daan, tila binabalot ng karimlan ang bawat sulok. Ang kaluluwang ito ay sumasagisag sa kanilang desperasyon at kawalan ng direksyon.

Hindi maiwasan ni Lino ang makaramdam ng lungkot at panghihinayang para sa mga kaluluwang narito. "Mang Isko, kung lahat ng ito'y dulot ng kanilang sariling gawa, wala na bang pagkakataon para sila ay makawala mula dito?"

Umiling si Mang Isko. "Sa impiyerno ng kawalang-katotohanan, Lino, walang kaligtasan para sa mga paulit-ulit na nanloko ng kapwa at sumira ng tiwala. Ang kawalang-tiwala ng iba ay hindi na mababago. Ganito ang walang-hanggang parusa para sa kanilang kasalanan—isang daang walang patutunguhan."

Napatitig si Lino sa daan, naisip ang mga taong nabubuhay pa at may kakayahang bumalik sa katotohanan. Naawa siya sa mga kaluluwang narito—mga taong buong pusong nagtiwala sa kanilang sariling kasinungalingan hanggang sa maging bahagi ito ng kanilang pagkatao. Sa kanyang kalooban, nagdesisyon siya na magpatuloy sa kanyang paglalakbay ng may mas malalim na pag-unawa at layunin.

"Salamat sa aral na ito, Mang Isko," wika ni Lino habang nagsimula na silang maglakad palayo mula sa walang hanggang daan ng mga nagdurusang kaluluwa. "Tunay ngang ang kasinungalingan ay may dalang bigat na hindi maaaring mabura. Sana, maging aral ito sa akin at sa iba na nasa daigdig pa."

Bago nila talikuran ang mundo ng kawalang katotohanan, isang huling tanawin ang bumakas sa kanyang isipan—ang mga kaluluwang umiikot sa dilim, laging naghahanap ngunit hindi kailanman makakasumpong ng kapayapaan. Napagtanto ni Lino na ang pinakamalalim na aral mula sa daang iyon ay hindi lamang ang parusa kundi ang katotohanan: Ang tunay na kaligtasan ay nasa kamay ng bawat isa na pumipili ng tamang landas habang may pagkakataon pa.