Impiyerno sa Ating Bayan

Kabanata 57

 Ang Pagpapatawad sa Sarili

Sa pagpasok nina Lino at Mang Isko sa bagong bilog, ramdam ni Lino ang isang kakaibang katahimikan. Walang sigaw, walang galit, walang pighati na bumabalot sa lugar na ito, bagkus, tila may isang payapang awit na dumadaloy sa paligid. Ang hangin ay magaan, at ang kapaligiran ay maliwanag ngunit malambot ang liwanag—hindi nakakasilaw, kundi parang sinadyang yakapin ang bawat kaluluwa sa isang mainit na pagmamahal.

Habang tumatagal sila sa bilog na ito, napansin ni Lino ang mga kaluluwang tahimik na nagmumuni-muni sa kanilang sariling sulok. Ang kanilang mga mata ay puno ng lungkot, ngunit ang ekspresyon sa kanilang mga mukha ay may halong pag-asa. Nakatiklop ang kanilang mga kamay sa kanilang mga dibdib, at tila malalim ang kanilang iniisip—hindi ang sakit ng nakaraan o ang panghihinayang, kundi ang pagtanggap sa mga sarili nilang pagkukulang. Marami sa kanila ang umiiyak nang tahimik, ngunit ito'y mga luha na may kasamang pag-asa at hindi purong kalungkutan.

"Anong klaseng parusa kaya ang meron dito?" tanong ni Lino sa sarili, sapagkat walang anumang sugat o hirap ang nakikita niya sa mga kaluluwang ito. Sa halip, ang bawat isa sa kanila ay tila nakalubog sa isang malalim na introspeksiyon. Pansamantalang natigil si Lino sa pagtanaw sa isang lalaking kaluluwa na hawak ang kanyang mga kamay, tila kinakausap ang sarili. "Patawarin mo ang sarili mo," bulong ng lalaki sa kanyang sarili, na nag-iisa ngunit walang takot o pagdududa sa kanyang mga mata. "Lahat tayo ay nagkakamali, ngunit narito tayo para matuto, hindi para manatiling alipin ng ating mga nagawang kasalanan."

Sa kabila ng mga nakikita ni Lino, naramdaman niya ang bigat ng konsepto ng pagpapatawad sa sarili. Isang malaking pagsubok ang harapin ang sariling mga kasalanan at pagkakamali. Ang mga kaluluwang narito ay hindi pinagdurusa ng pisikal, kundi ng sariling pagkukulang at pagkakadapa sa mga bagay na pinagsisihan nila. Subalit, sa halip na tumanggi o magtago, tinatanggap nila ito, unti-unting tinutunan ang pagyakap sa kanilang mga nagawang mali, isang hakbang patungo sa tunay na pagpapatawad sa sarili.

Habang minamasdan ang mga kaluluwa, napaisip si Lino tungkol sa kanyang sariling mga pagkakamali at mga bagay na hindi niya matanggap noon. Maraming beses siyang nabigo sa sarili dahil sa kanyang mga nagawang desisyon at kawalang-pakialam sa mga bagay na mahalaga. Maraming oras siyang ginugol sa pagsisi at pagtatanggi, pilit na nilalabanan ang sarili niyang mga damdamin. Ngunit sa oras na ito, habang naririto sa bilog na puno ng katahimikan at pagninilay, naramdaman niya ang paglapit ng tunay na pagpapatawad.

"Alam mo, Lino," bulong ni Mang Isko habang naglalakad sila, "ang pinakamatinding laban na kinakaharap ng isang tao ay ang laban sa sarili. Lahat tayo ay may mga nagawang pagkakamali. Hindi tayo makakausad kung patuloy tayong nakagapos sa pagsisisi. Minsan, kailangan nating matutunang tanggapin ang mga iyon at patawarin ang sarili."

Napatingin si Lino kay Mang Isko at nagtanong, "Paano ko malalaman kung kaya ko na ngang patawarin ang sarili ko?"

Ngumiti si Mang Isko nang malalim at puno ng kaalaman. "Ang pagpapatawad sa sarili ay hindi nagmumula sa pagkalimot sa pagkakamali. Bagkus, ito ay ang pagtanggap na may mga bagay na hindi natin kayang balikan o itama, ngunit kaya nating gawing gabay ang mga ito sa susunod nating mga hakbang. Kung kaya mong harapin ang sarili mong kahinaan nang hindi ito ikinahihiya, doon mo makikita ang tunay na kapayapaan."

Sa pagkakataong iyon, natanaw ni Lino ang isang babae, malumanay na nakaupo sa lilim ng isang puno. May kakaibang kapayapaan sa kanyang mukha. Hindi siya umiiyak, ngunit sa kanyang mga mata ay makikita ang isang malalim na pagpapatawad at pagtanggap sa sarili. Nakita ni Lino kung paano nagsilbing isang malalim na kaginhawaan ang proseso ng pagpapatawad sa sarili sa mga kaluluwang nandoon.

Habang tumatagal sa bilog na ito, si Lino ay unti-unting nakaramdam ng pagbabagong bumabalot sa kanyang puso. Hindi man niya agad masabi kung napatawad na niya ang sarili niya, naramdaman niyang handa na siyang magsimula ng bagong kabanata sa kanyang buhay—isang kabanata na may mas malalim na pag-unawa at pagtanggap sa kanyang sariling mga pagkakamali.

Ang kabanatang ito ay nagtapos nang puno ng katahimikan at pag-asa, habang si Lino ay nagpatuloy sa kanyang paglalakbay, dala ang mas mabigat na pagmumuni-muni. Hindi pa tapos ang kanyang paglalakbay, ngunit alam niyang nakapasok na siya sa unang hakbang tungo sa tunay na pagbabago—ang pagtanggap sa sarili at ang pagpatawad sa sariling nagkamali.