Ελληνική Μυθολογία

Ζευς και Γανυμήδης

Μπορεί να φανεί παράξενο, εκ πρώτης όψεως, πως ο μύθος του Γανυμήδη έχει τη θέση του σε ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους έρωτες του Δία. Στα βιβλία μυθολογίας περιορίζονται, αλήθεια, να διηγούνται πως τον Γανυμήδη, <<τον ωραιότερο των θνητών>>, γιο του Τρώα και της Καλλιρόης, τον άρπαξε ένας αετός και τον ανέβασε στον Όλυμπο. Εκεί έγινε οινοχόος των αθανάτων. Αυτήν την υπηρεσία την εκτελούσε ως τότε η ίδια η κόρη του Δία και της Ήρας, η θεϊκή Ήβη. Αλλά μια μέρα που γλίστρησε κι έπεσε, η θεά της γύμνιας της σκανδάλισε τη σεμνότητα των κατοίκων του Ολύμπου που την έκριναν ανάξια να τους προσφέρει το νέκταρ. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένους αρχαίους συγγραφείς, ο ίδιος ο Δίας, με τη μορφή αετού, είναι ο αυτουργός της απαγωγής του Γανυμήδη. Και τον πήρε στον Όλυμπο για να του χρησιμεύει όχι μονάχα σαν οινοχόος, αλλά και σε κάτι πολύ πιο ανήθικο.
Ξέρουμε πως στην αρχαιότητα δεν αποστρέφονταν καθόλου κάποια ήθη <<παρά φύσιν>>, που εξακολουθούν να υπάρχουν άλλωστε και σήμερα σε ορισμένες ανατολικές χώρες. Ο Πλάτων ισχυρίζεται μάλιστα πως οι Κρητικοί είχαν νόμους σχετικά μ' αυτό το θέμα, νόμους καθόλου απαγορευτικούς. Και για να καλυφθούν οι κάτοικοι της Κρήτης, είχαν επινοήσει το μύθο της απαγωγής του Γανυμήδη από τον Δία. Πως να τους μεμφθεί κανείς για ένα πάθος που το είχε συνήθεια και ο ίδιος ο βασιλιάς των θεών;
Δίχως να θέλουμε να επεκταθούμε σ' αυτό το λεπτό σημείο, υπενθυμίζουμε πως κατά τον Αριστοτέλη, ο νομοθέτης είχε επιτρέψει αυτό το ερωτικό είδος για να περιορίσει την αύξηση του πληθυσμού, κρατώντας τους άντρες μακριά από τις γυναίκες. Για τον ίδιο λόγο ασφαλώς, λέει ο Κλαβιέ, είχε επιδιώξει ο Σόλων να ενθαρρύνει αυτό τον έρωτα στην Αθήνα, απαγορεύοντας τον στους δούλους -κι αυτή η απαγόρευση ήταν μια απόδειξη, όπως παρατηρεί πολύ ορθά ο Αισχίνης, πως τον επέτρεπε στους ελεύθερους. Ο ίδιος συγγραφέας γράφει πως πρέπει να αναζητήσουμε την αρχική αιτία αυτής της ροπής των Ελλήνων προς την ερωτική διαστροφή, στον αβέβαιο και επισφαλή τρόπο ζωής όλων σχεδόν των κατοίκων της Αρχαίας Ελλάδας και στο φόβο του υπερπληθυσμού.

Ζευς και Γανυμήδης (Γλυπτό από το Μουσείο της Ολυμπίας)