Ελληνική Μυθολογία

Που γεννήθηκε η θεά: Το Παλλάδιον

Στον Ησίοδο, όπως και στον ομηρικό ύμνο, η Αθηνά αποκαλείται Τριτογένεια. Αυτό το επίθετο το ερμήνευαν, λέγοντας πως η θεά είχε γεννηθεί κοντά σε μια πηγή, την Τριτωνίδα. Οι αρχαίοι συγγραφείς τοποθετούσαν αυτή την πηγή σε διαφορετικά μέρη, στη Βοιωτία, στην Κρήτη, ακόμαι και στην Αφρική (στη Λιβύη) και άλλοι στις εσχατιές της γης, συγχέοντας την πιθανόν με τον Ωκεανό. Τέλος, μερικές άλλες πόλεις διατείνονταν πως ήταν γενέτειρες της θεάς, επειδή είχαν αγάλματα της Αθηνάς, τα Παλλάδια, που είχαν πέσει όπως έλεγαν από τον ουρανό.
Διασημότερο Παλλάδιο ήταν εκείνο που συνδέεται με την ιστορία της Τροίας. Ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος, γράφει πως ήταν ένα άγαλμα τρεις πήχες ύψος. Τα πόδια της θεάς ήταν ενωμένα, με το δεξί χέρι κρατούσε ένα δόρυ όρθιο και με το αριστερό μια ρόκα και ένα αδράχτι. Αυτό το άγαλμα το είχε φτιάξει η ίδια η Αθηνά με τις ακόλουθες περιστάσεις: η νεαρή θεά είχε για σύντροφο την Παλλάδα, κόρη της Τριτωνίδας, που φιλοξενούσε την Αθηνά και είχε αναλάβει την ανατροφή της. Και οι δύο νέες επιδίδονταν σε ασκήσεις αρκετά βίαιες. Μια μέρα φιλονίκησαν μεταξύ τους. Η Παλλάς ετοιμαζόταν να χτυπήσει την Αθηνά, όταν ο Ζευς που φοβήθηκε για την κόρη του, έβαλε μπροστά της την αιγίδα. Η Αθηνά επωφελήθηκε από μια στιγμή που η Παλλάς είχε τα μάτια της στυλωμένα πάνω στην τρομερή ασπίδα, τη χτύπησε και την ξάπλωσε νεκρή μπροστά στα πόδια της. Απελπισμένη για την πράξη της, έφτιαξε ένα ξύλινο άγαλμα πανόμοιο με την Παλλάδα, της έβαλε στο στήθος την αιγίδα που την είχε τρομάξει και τοποθέτησε το άγαλμα για να τιμήσει τη μνήμη της κοντά στο Δία. Αργότερα, προσθέτει ο Απολλόδωρος, <<όταν η Ηλέκτρα ( κόρη του Άτλαντα), μετά την αποπλάνηση της είχε καταφύγει κοντά σ' αυτό το άγαλμα, το Παλλάδιο γκρεμίστηκε μαζί της στο Ίλιον και εκεί ο Ίλος του έχτισε ένα ναό και του απόδωσε θεϊκές τιμές>>.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, ο ίδιος ο Ζευς έδωσε το Παλλάδιο στο Δάρδανο, βασιλιά της Τροίας. Η σωτηρία του Ιλίου εξαρτόταν από τη διατήρηση αυτού του αγάλματος. Ο Δάρδανος το τοποθέτησε στο άδυτο του ναού, εκεί που απαγορευόταν η είσοδος, αλλά ένα δεύτερο Παλλάδιο ήταν στημένο στον πρόναο που ήταν ελεύθερος για το λαό.
Στην Ιλιάδα, βλέπουμε τον Έκτορα να ζητάει από τη μητέρα του να πάει στο ναό, μαζί με γυναίκες από τις καλύτερες οικογένειες και να ικετέψουν τη βοήθεια της Τρωάδος Αθηνάς. <<Πηγαίνετε με αρώματα στο ναό της Αθηνάς της λαφυροδότρας, αποθέσετε πάνω στα γόνατα της τον πολυτιμότερο και μεγαλύτερο πέπλο απ' όσους βρίσκονται στο παλάτι σου, τον πιο αγαπημένο σου απ' όλους και να της υποσχεθείς πως θα θυσιάσεις μέσα στο ναό της δώδεκα απίθανα δαμάλια αν λυπηθεί το Ίλιον, τις τρωάδες γυναίκες και τα τρυφερούδια τους, αν συγκατατεθεί να απομακρύνει από τα ιερά μας τείχη το γιο του Τυδέα>>.
Ο γιος του Τυδέα ήταν ο Διομήδης, ένας από κείνους που ήθελαν να αρπάξουν το τρωικό Παλλάδιο για να επιταχύνουν την πτώση της Τροίας. Θα τραβούσε πολύ σε μάκρος να διηγηθούμε εδώ τις περιπέτειες του, καθώς και τις περιπέτειες του Αίαντα και του Οδυσσέα. Αλλά από τους μύθους σχετικά με το Παλλάδιο, προκύπτει πως η Αθηνά ήταν η προστάτιδα θεά της Τροίας, όπως την είχαν για προστάτιδα και πολλές ελληνικές πόλεις. Η λατρεία της Αθηνάς στην ακρόπολη του Ιλίου πρέπει να ήταν πανάρχαια. Έχει τεθεί μάλιστα το ερώτημα μήπως αυτή η λατρεία είχε την Τρωάδα για προέλευση της. Το πρόβλημα θα είχε λυθεί, αν γινόταν δεκτή η παράδοση πως ο Πάρις, όταν έκλεψε την Ελένη, είχε κλέψει από τον Μενέλαο και το Παλλάδιο, που η ίδια η Αθηνά είχε φτιάξει από τα κόκκαλα του Πέλοπα. Αλλά αυτή η παράδοση δεν είναι άξια εμπιστοσύνης και μόνο σαν κάτι περίεργο αξίζει να αναφέρεται.