Resmi olmayan kibar konuşma dili eki
Bu bölümde Korece'de hem şimdiki zaman hem de geniş zaman eki olarak kullanılan, resmi olmayan kibar konuşma dili eki olan 아요 [-a-yo], -어요 [-eo-yo] ekini öğreneceğiz.
Korece cümle yapısı Türkçe'ye benzer. Cümle Özne + Nesne+ Yüklem şeklinde oluşturulur. Fakat Korece'de resmi ve resmi olmayan bir dil bulunuyor. Resmi dil sunum yapmak gibi resmiyet gerektiren durumlarda kullanılır. Bizden yaşça büyük olan veya saygı duymanız gereken insanlar ile iletişime geçerken de kullanılır.
Korece'yi ilk öğrenmeye başladığımızda, hocamız bize resmi olmayan iletişimlerde geçerli olan, günlük yaşamda en çok kullanılan kibar dil ile cümleler kurmayı öğretmişti. Ben de bu şekilde devam edeceğim. Ama resmi konuşma dilini de öğreneceğiz. Zaten kibar dilde her şeyi nasıl söyleyeceğinizi öğrendikten sonra, onu diğer kibarlık seviyelerine değiştirmek çok kolaydır.
Daha önce elinize Korece sözlük aldınız mı? Elinize bir sözlük aldığınızda, Korece'de birçok kelimenin sonunda 다 ekinin olduğunu görmüşsünüzdür. Korece'de bütün fiillerin sonunda bu ek bulunur.
Örnek 1: 가다(kada) : Gitmek
Bu kelime Türkçe'de "gitmek" kelimesinin Korece'deki sözlük halidir. Nasıl ki Türkçe'de cümle kurarken, fiillerden -mek/mak ekini atıp konuşma esnasında bahsettiğimiz zamana göre cümle kuruyorsak Korece'de de böyledir. Yani 다 eki kelimeden çıkarılıp zaman ekleri getirilir.
Resmi Olmayan Kibar Konuşma Dili Eki
아요 [-a-yo], -어요 [-eo-yo] eki
*Korece'de hem şimdiki zaman hem de geniş zaman eki olarak kullanılır.
*Şimdiki zaman başlamış ve hâlâ devam eden bir eylemi ifade ederken, geniş zaman rutin olarak yaptığımız eylemleri ifade eder.
Peki hem geniş zamanda hem de şimdiki zamanda aynı eki kullanabiliyorsak biz cümlenin geniş zamanda mı şimdiki zamanda mı olduğunu nasıl anlayacağız? Çok kolay.
Cümleye eklenen zaman zarfları, örneğin "şimdi" eki kelimenin şimdiki zamanda geçtiğini ifade eder: "Şimdi yemek yiyorum".
Bunun yerine "her gün" kullansaydık geniş zamana ait olurdu. "Her gün yemek yiyorum".
Yani cümlenin sonu aynı olsa da cümledeki bu zaman zarfları farklılığı anlamamıza yardımcı olur. Fakat bu zaman zarfları kullanılmadan da, cümlenin şimdiki zamana ait olduğu durumlar olur. Yani bu grameri içimizde bulunduğumuz duruma göre hem geniş zaman hem de şimdiki zaman olarak kullanabiliriz.
Şimdi cümle kurarken, fiile hangi durumda hangi eki nasıl getireceğimizi öğreneceğiz.
*Korece'de bu ek günlük yaşamda en çok kullanılan ektir.
*Çok yakın olmadığınız birisiyle iletişime geçerken ya da arkadaşınız ile konuşurken kullanılabilir.
Fiilden 다 ekini attığımızda, fiil kökündeki son ünlü harfe bakın. Fiil kökünün son ünlü harfinin ㅏ [a] veya ㅗ [o] olması durumunda, bunu 아요 [a-yo] izler.
Son ünlü ㅏ[a] veya ㅗ [o] DEĞİL ise, 어요 [eo-yo] eklenir.
Eğer fiil 하다 ile bitiyorsa,하다 해요 [heyo] olur.
Örneklerle daha anlaşılır olacaktır.
Örnek 1: 가다(kada) fiilini örnek verelim. 가'nın sonunda ㅏ ünlüsü bulunduğu için 아요 kullanmalıyız.
가 + 아요 = 가요(kayo) olur. Bu ekin gelmesiyle birlikte kelimemiz şimdiki zamana döndü. Burada iki tane ㅏbir araya geldiği için biri silindi. Bununla ilgili bir cümle kuralım:
시벨 학교에 가요(Sibel hakgyo e kayo) : Sibel okula gidiyor.
학교(hakgyo): Okul
에: Yer bildiren kelimelere eklenir. İlerde bunu daha detaylı açıklayacağım.
Nasıl ki biz, "Okula gidiyor" derken, cümlede "okul" kelimesini yalnız bırakmayıp "a" yı ekleyerek cümle ile uyumlu hale getiriyorsak, bu cümledeki 에 eki de aynı işlevi görüyor.
Örnek 2: 먹다(meogda) : Yemek (fiil)
Öncelikle 다'yı atalım. 먹 (meok) kelimesinin son sesli harfi 어. Eğer son sesli harfi ㅏya da ㅗ değilse, ya da fiil 하다 ile bitmiyorsa, 어요 ekini kullanıyoruz.
먹 + 어요 = 먹어요
시벨 밥을 먹어요( Sibel bap ıl meog-eoyo) ☞Sibel yemek yer/ yiyor
밥(bap): Bu kelimenin Korece'de pirinç anlamı vardır. Lakin günlük konuşmalarda, yemek yedin mi? Yemek yiyecek misin diye sorarken, "yemek" anlamında kullanılır.
을 /를 : Nesnelere gelen ektir. Önceki bölümlerde açıklamıştım.
Yukarıdaki cümleye baktığımızda, özne + nesne + yüklem olduğunu görebiliriz. Yani Türkçe'deki cümle yapısını düşünerek cümle kurabiliriz.
Örnek 3:
공부하다( gongbuhada): Çalışmak
Fiil -하다 ile bittiği için işimiz çok kolay. Yukarıda söylediğimiz gibi, 하다 gidecek ve yerine 해요 gelecek.
공부 + 해요 = 공부해요
Şimdi bir cümle kuralım:
시벨 한국어를 공부해요 (Sibel hanguk eo lıl gongbuheyo)☞ Sibel Korece çalışır / çalışıyor
한국어: Korece
Soru Cümlesi
Bu gramer ile soru cümlesi yaparken, yazılış olarak normal cümleden bir farkı olmaz. Sadece konuşurken, ses tonumuz ile soru sorduğumuzu belli etmeliyiz.
Örnek 1: 시벨 학교에 가요 ? Sibel okula gidiyor mu?
Türkçe'de soru sorarken, cümlenin sonunda "mi/mu?" eklerini söylerken ses tonumuz biraz daha yükselip, normal cümleden farklılaşır. Aynı şekilde yukarıdaki cümleyi söylerken, 가요 kısmını söylerken ses tonumuzu biraz daha yükseltip soru sorduğumuzu belli etmeliyiz. Normal bir ses tonu ile söyler isek "Sibel okula gidiyor anlamı çıkar.
Örnek 2: 시벨 밥을 먹어요 ?☞ Sibel yemek yiyor mu?
Burada da 먹어요 kısmını söylerken soru sorduğumuzu belli etmeliyiz.
Örnek 3: 공부하다( gongbuhada)☞ Çalışmak
시벨 한국어를 공부해요? (Sibel hanguk eo lıl gongbuheyo) ☞Sibel Korece çalışıyor mu?
