Tâm lí học tổng hợp

53. Làm thế nào để không bị nhạt

  Làm thế nào để không bị nhạt

Một trong những nỗi sợ lớn nhất thường ám ảnh chúng ta mỗi khi bước chân ra ngoài xã hội và hoà mình với mọi người là việc có thể con người của chúng ta khá tẻ nhạt. Nhưng tin tốt và cũng là một sự thật cơ bản đó là không ai thực sự nhạt cả. Họ chỉ có nguy cơ chạm đến ranh giới của sự nhạt khi không hiểu rõ bản chất của mình hoặc không dám hoặc không biết làm thế nào để bày tỏ con người của mình với người khác.

Đơn giản là chẳng có một ai hay một thứ gì là hoàn toàn nhạt từ bản chất, và đó là một bài học quan trọng trong giới nghệ thuật. Rất nhiều trong số những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng không hề đề cao những yếu tố cao quý hay hiếm có. Chúng diễn tả những điều tầm thường nhất theo một cách đặc biệt, với sự chân thành kì lạ và sự cởi mở với những trải nghiệm hoàn toàn tự nhiên. Ví dụ như bức tranh vẽ cỏ của hoạ sỹ người Đan Mạch Christian Kobke ở ngoại ô Copenhagen năm 1833. Nhìn bề ngoài, cảnh vật hoàn toàn chẳng có điều gì nổi bật và khó có thể nhìn ra chất liệu mới mẻ nào trong bức tranh, nhưng như mọi nghệ sỹ tuyệt vời khác, Kobke biết làm thế nào để thẩm vấn chính góc nhìn của mình, theo một lối hòan toàn mới mẻ và gửi gắm nó một cách chính xác qua sự diễn đạt của mình, thêu dệt nên một kiệt tác nho nhỏ từ sợi chỉ cuộc sống thường nhật.

Và cũng như việc không có thứ gọi là một bờ sông, một cái cây hay một bông bồ công anh tẻ nhạt, KHÔNG CÓ AI TẺ NHẠT từ trong bản chất.

Một con người biết cách diễn đạt bản chất chân thực của mình với một sự trung thực và không màu mè giả tạo thì luôn luôn thú vị. Khi ta chê một người nào đó nhạt, chúng ta chỉ đang chỉ ra một người không có đủ sự can đảm hay sự tập trung cần thiết để nói cho ta biết họ là người như thế nào. Ngược lại, chúng ta luôn là người hấp dẫn khi chúng ta có thể bày tỏ chúng ta thực sự mong muốn, ghen tị, tiếc nuối, thương xót hay mơ mộng về điều gì và như thế nào. Bất cứ ai trung thành với việc gợi lại cảm giác thực sự của việc tồn tại là như thế nào chắc chắn sẽ có đủ cách để khiến người khác xiêu lòng.

Một con người thú vị không nhất thiết phải là người đã trải qua những chuyện thú vị, người mà đã từng du lịch vòng quanh thế giới, gặp gỡ những người quan trọng hay có mặt tại các sự kiện chính trị lớn. Cũng không phải là người nói chuyện bằng ngôn từ học thuật về những đề tài ngầu lòi như văn hoá, lịch sử hay khoa học. Đó là những người đã phát triển khả năng lắng nghe và thấu hiểu bản thân và là một phóng viên trung thực, đáng tin cậy của những rung động trong tâm trí và trái tim mình. Người có thể bẳng cách ấy tường thuật một cách trung thực cho ta sự cảm động, kịch tính và khác thường của cuộc sống thường nhật.

Vậy thì những yếu tố nào đã ngăn ta khỏi việc trở nên thú vị như chúng ta vốn vậy?
Điều đầu tiên và quan trọng nhất, chúng ta nhạt khi chúng ta mất đi niềm tin rằng rất có thể chính những cảm xúc của ta sẽ là cách tốt nhất để hấp dẫn người khác. Bên cạnh sự trung thực và thói quen, chúng ta đẩy một vài những suy nghĩ thú vị nhất của chúng ta sang một bên để đi theo những suy nghĩ chấp nhận được song lại khô khan về những thứ vốn có thể gây ấn tượng.

Khi kể lại một sự việc cho ai đó, ta thường chú ý đến những chi tiết ngoài lề: những ai có mặt, ta đến khi nào, nhiệt độ bao nhiêu...thay vì tập trung tư tưởng vào việc thuật lại những cảm xúc của bản thân trước những sự việc ấy. Giây phút tội lỗi, tình cảm sét đánh, sự hờn dỗi ngây ngô, khủng hoảng sự nghiệp, hay sự khoan khoái kì lạ lúc 3 giờ sáng. Sự bỏ rơi những cảm xúc tự nhiên không chỉ đơn thuần là một sai sót, nó có thể là một chiến lược có chủ tâm nhằm giữ tâm trí bản thân tránh khỏi sự nhận thức mà sẽ đe doạ đến phẩm giá và sự bình thường của ta. Chúng ta lảm nhảm với mọi người bởi vì chúng ta thiếu can đảm để nhìn hận một cách kĩ lưỡng và thoải mái vào sâu bên trong bản chất.

Có một điều dễ thấy đó là hầu hết những đứa trẻ 5 tuổi đều đỡ nhạt hơn nhiều so với hầu hết những người 45 tuổi. Điều làm trẻ con thú vị không phải là vì chúng có nhiều cảm xúc thú vị hơn người khác mà là bởi vì chúng tường thuật cảm xúc của mình mà không bị vướng bận bởi bất kì sự cấm đoán nào. Sự thiếu kinh nghiệm của trẻ con về thế giới nghĩa là chúng theo bản năng vẫn còn trung thành với bản thân và vì vậy chúng sẽ thật thà mà nói với chúng ta về điều chúng nghĩ về bà và em trai, những kế hoạch thay đổi thế giới của chúng, hay điều chúng nghĩ mọi người nên làm với ông ba bị của chúng.

Chúng ta bị cho là nhạt không phải do bản chất mà do những tư tưởng không tốt về việc tỏ ra bình thường áp đặt lên mỗi người trong giai đoạn thanh thiếu niên.

Dù vậy, kể cả khi chúng ta trung thực về những cảm xúc của bản thân, vẫn có thể ta bị coi là nhạt vì ta chưa đủ hiểu về chúng, và vì vậy ta mắc kẹt ở trạng thái ép buộc cảm xúc thay vì giải thích nó. Chúng ta sẽ quả quyết với một sự nhấn mạnh rằng một sự việc cực kỳ thú vị, cực kỳ tệ hại, hoặc cực kỳ tốt đẹp, song lại không thể đưa ra cho mọi người những lý do hay ví dụ giúp họ hiểu được một cách sâu sắc vì sao lại như vậy. Chúng ta nhạt không phải vì chúng ta không muốn chia sẻ cuộc sống của mình, mà bởi vì ta chưa hiểu biết về nó đủ thấu đáo để làm được như vậy. May mắn là, cái khiếu thú vị không phải là của riêng ai, mà cũng không dựa vào một dạng tài năng hiếm có nào cả. Nó chỉ yêu cầu sự định hướng, lòng chân thành và sự tập trung.
Người mà ta coi là thú vị, về bản chất là người sống theo những giá trị chúng ta đều mong muốn có được từ quan hệ xã hội: Một ý nghĩ thoáng qua chân thực về cuộc đời- một giấc mơ tỉnh ngắn ngủi- trông như thế nào qua con mắt của người khác, và để đảm bảo rằng chúng ta không phải là người duy nhất có những cảm xúc hoang mang, kỳ cục và mãnh liệt trong lòng.