Tâm lí học tổng hợp

163. nguyên tắc để ra quyết định tốt hơn trong cuộc sống

Một ngày nào đó, khi tôi trở thành tỉ phú, tôi sẽ mua một khu đất rộng thiệt là rộng nằm ở khu vực hoang vu lạnh lẽo thuộc phía bắc Yukon và sẽ xây trên đó một tòa nhà to thiệt là to có kiến trúc vô cùng xấu xí. Tôi sẽ không thèm làm đường để đi vào khu đất đó. Tôi cũng ứ thèm trang bị bất kỳ một thứ tiện ích nào sất. Không luôn với cả hệ thống sưởi. Và tôi sẽ thuê lèo tèo vài mống người để duy trì cả khối kiến trúc to đùng ấy. Và rồi, tôi sẽ đặt tên cho nó là, "Đài Danh Vọng Của Những Quyết Định Tồi."

Nghe thật hoàn hảo. Bởi vì bản thân cái đài danh vọng ấy đã là một quyết định tồi rồi, nhưng bất kỳ ai cố công đến đấy tham quan thì rõ ràng là cũng đã đưa ra một quyết định tồi không kém.

Bên trong đài danh vọng của tôi, tôi sẽ trưng bày toàn bộ những quyết định dấm dớ nhất từng được thực hiện trên cõi đời này. Dĩ nhiên, sẽ có hẳn một chỗ trang trọng dành cho hãng Kodak, mặc dù chiếm đến 90% thị phần của nền công nghiệp máy ảnh và đã phát minh ra máy ảnh kỹ thuật số, lại đưa ra quyết định là không bán nó và phải đi đến kết cục phá sản. Rồi sẽ có cả một chỗ dành cho Decca Records vì cái quyết định không ký hợp đồng với The Beatles bởi vì họ cho rằng "các ban nhạc chơi guitar đã hết thời." Sẽ có hẳn một khu dành riêng cho mấy vị lãnh đạo quân sự ngu ngốc vì nỗ lực xâm lược nước Nga của họ. Và ta sẽ có một khu đặc biệt mang tên "Tiger Woods" – nơi mà ta sẽ luân phiên triển lãm những gương mặt nổi tiếng đã phá hỏng sự nghiệp của mình vì làm những điều cực kỳ ngu ngốc.

Như thế hẳn là sẽ rất tuyệt.

Và tôi đoán là, khi mọi người tới thăm quan, chúng tôi sẽ bật loa lên và thực hiện các buổi tọa đàm về việc làm thế nào để không đưa ra những quyết định kinh khủng. Ở đó sẽ có một vài nguyên tắc về việc làm thế nào để đưa ra những quyết định tốt hơn trong cuộc sống.

Có lẽ là một buổi tọa đàm như vậy sẽ có nội dung như sau:

1. Hiểu Rõ Giá Trị Và Xu Hướng

Tất cả những quyết định khó khăn về cơ bản nằm ở việc đánh giá các giá trị. Ở đây ta có giá trị về mặt tài chính, giá trị cảm xúc, giá trị xã hội, giá trị trí tuệ, và vân vân. Bạn cần phải cân nhắc về tất cả những điều đó, cân đo chúng một cách hợp tình hợp lý. Và không chỉ là trong ngắn hạn thôi đâu, mà còn phải ở trong cả dài hạn nữa.

Cái việc "cân đo" các giá trị này là cực kỳ khó, phần lớn là bởi vì ta thường khó có thể nhìn nhận sự việc một cách sáng suốt.

Như là một nguyên tắc chung, tất cả chúng ta đều hoàn toàn thiên về những lợi ích ngắn hạn và những giá trị cảm xúc. Chúng ta thiên về phía những niềm tin có sẵn của mình và bảo vệ danh tiếng của ta. Và chúng ta cũng rất kém cỏi trong việc nhìn ra những lợi ích về mặt dài hạn bởi vì thật khó để có thể vượt qua những sợ hãi và lo lắng hiện tại của bản thân. Cảm xúc của chúng ta làm lu mờ mọi điều mà ta có thể nhìn thấy.

how-to-make-better-decisions-me-on-payday-barbie

Chế độ ra quyết định "mặc định" của chúng ta cũng khiến cho việc từ bỏ điều mà ta đã cố công thực hiện bấy lâu nay, hay cân nhắc đến khía cạnh rằng có thể ta đã sai lầm suốt nhiều năm qua trở nên vô cùng đau đớn.