LỊCH SỬ TRUNG QUỐC 5000 NĂM

69-70

TÔ VŨ CHĂN DÊ

Sau khi Hung Nô bị Vệ Thanh, Hoắc Khứ Bệnh đánh bại, mấy năm liền không có chiến tranh với triều Hán. Nhưng tuy bên ngoài, Hung Nô tuyên bố là sẽ hòa hảo với triều Hán, trên thực tế vẫn âm mưu xâm phạm Trung nguyên. Thiền vu Hung Nô thường phái sứ giả tới triều Hán, nhưng khi sứ giả triều Hán tới Hung Nô thường bị họ giữ lại. Do đó, triều Hán cũng giữ lại một số sứ giả Hung Nô.

Năm 100 TCN, Hán Vũ Đế đang dự tính đem quân đánh Hung Nô, thì sứ giả Hung Nô đến cầu hòa và thả hết sứ giả Hán về. Để đáp lại thiện ý đó, Hán Vũ Đế liền phái trung lang tướng Tô Vũ cùng phó đoàn Trương Thắng và tùy viên Thường Huệ đi sứ Hung Nô, đem theo cờ tiết của triều Hán. Tô Vũ đến Hung Nô, trao trả các sứ giả bị bắt giữ và dâng tặng lễ vật. Tô Vũ đang đợi thiền vu Hung Nô viết thư trả lời để mang về thì không ngờ xảy ra một chuyện rủi ro. Trước khi Tô Vũ đến Hung Nô, có một người Hán tên là Vệ Luật, sau khi sang sứ đã đầu hàng Hung Nô. Thiền vu đặc biệt trọng dụng, phong y làm vương.

Vệ Luật có một bộ hạ tên là Ngu Thường, rất không bằng lòng với Vệ Luật. Ngu Thường là bạn cũ của Trương Thắng, phó đoàn của Tô Vũ, liền bàn với Trương Thắng muốn giết Vệ Luật và bắt cóc mẹ của thiền vu rồi về Trung Quốc. Trương Thắng đồng tình. Không ngờ kế hoạch của Ngu Thường không thành, lại bị người Hung Nô bắt giữ, ra lệnh cho Vệ Luật thẩm vấn Ngu Thường và tra ra những người đồng mưu. Tô Vũ vốn không biết việc này, đến lúc đó, Trương Thắng sợ liên lụy, mới cho Tô Vũ hay.

Tô Vũ nói: "Sự việc đã đến mức thế này, nhất định sẽ liên quan đến ta. Nếu để họ tra khảo đến chết thì sẽ làm mất mặt triều đình". Nói rồi rút dao toan tự sát. Trương Thắng và Thường Huệ nhanh tay dằng lại được rồi hết sức khuyên can. Ngu Thường bị đánh đập dã man, chỉ biết thừa nhận là bạn với Trương Thắng, có nói cho biết, nhưng không thừa nhận là đồng mưu.

Vệ Luật báo cáo với thiền vu. Thiền vu nổi giận, muốn giết Tô Vũ, nhưng các đại thần ngăn lại. Thiền vu lại sai Vệ Luật đi dụ dỗ Tô Vũ đầu hàng. Tô Vũ nghe lời dụ dỗ của Vệ Luật, liền nói: "Ta là sứ giả triều Hán, nếu phản bội lại sứ mạng, đánh mất khí tiết thì còn mặt mũi nào sống để nhìn người khác". Nói rồi lại rút dao đâm vào cổ.

Vệ Luật hoảng sợ, ôm chặt lấy Tô Vũ. Tô Vũ đã bị trọng thương, ngất đi. Vệ Luật vội gọi người đến cứu chữa cho tỉnh lại. Thiền vu thấy Tô Vũ là một hảo hán có khí tiết, rất khâm phục. Khi Tô Vũ bình phục, thiền vu lại khuyên ông theo Hung Nô. Thiền vu sai Vệ Luật tra hỏi Ngu Thường trước mặt Tô Vũ. Trước hết, Vệ Luật ghép Ngu Thường vào tội chết, đem giết đi. Sau đó lại vung kiếm uy hiếp Trương Thắng. Trương Thắng tham sống sợ chết, liền hàng Hung Nô.

Vệ Luật nói với Tô Vũ: "Cấp phó của ông có tội, ông cũng bị liên đới".

Tô Vũ nói: "Tôi không đồng mưu với anh ta, cũng không phải là thân thích của anh ta, sao lại bị liên đới?".

Vệ Luật lại giơ kiếm dọa Tô Vũ. Tô Vũ không hề biến sắc. Vệ Luật phải hạ kiếm xuống khuyên nhủ: "Bản thân tôi cũng bất đắc dĩ phải hàng Hung Nô. Thiền vu đối đãi với tôi rất tốt, phong tôi làm vương, cho tôi mấy vạn người hầu hạ và từng đàn bò dê, hưởng mọi vinh hoa phú quí. Nếu tiên sinh đầu hàng Hung Nô thì ngày mai cũng như tôi. Việc gì phải uống phí sinh mạng của mình?".