LỊCH SỬ TRUNG QUỐC 5000 NĂM

33-34

CÁC MÔN KHÁCH CỦA MẠNH THƯỜNG QUÂN

Để phá vỡ liên minh Tề-Sở, Tần Chiêu Tương Vương dùng hai thủ đoạn: đối với nước Sở thì cứng, đối với nước Tề thì mềm. Ông ta nghe nói đại thần có thế lực nhất của Tề là Mạnh Thường Quân, liền mời Mạnh Thường Quân sang Hàm Dương, nói là muốn cử ông làm thừa tướng. Mạnh Thường Quân là quí tộc nước Tề, tên là Điền Văn. Để củng cố địa vị của mình, ông chiêu tập rất nhiều khách, phàm ai đến với ông, cũng đều được giữ lại, cung phụng ăn uống. Loại người này được gọi là môn khách hay thực khách. Theo nói lại, trong nhà Mạnh Thường Quân thường có ba ngàn thực khách, trong đó rất nhiều người thực ra không có tài năng gì, chỉ nhằm kiếm ăn mà thôi.

Khi Mạnh Thường Quân sang Hàm Dương, mang theo rất nhiều môn khách. Tần Chiêu Tương Vương thân hành tiếp đãi họ. Mạnh Thường Quân biếu Tần Chiêu Tương Vương một chiếc áo lông chồn toàn màu trắng làm lễ ra mắt. Tần Chiêu Tương Vương biết đó là  loại da chồn bạc rất quí, liền vui mừng tiếp nhận và cất vào kho riêng. Tần Chiêu Tương Vương vốn định mời Mạnh Thường Quân làm thừa tướng, nhưng có người nói với ông: "Điền Văn là quí tộc nước Tề, có rất nhiều tay chân. Nếu ông ta làm thừa tướng thì nhất định sẽ tính toán những việc có lợi cho nước Tề, sẽ trở thành mối nguy cho nước Tần ta".

Tần Chiêu Tương Vương nói: "Nếu thế thì để cho ông ta về thôi"

Họ nói: "Ông ta ở đây đã lâu, biết hầu hết mọi việc của nước Tần, sao có thể dễ dàng để ông ta ra về được"

Tần Chiêu Tương Vương liền giam lỏng Mạnh Thường Quân lại. Mạnh Thường Quân rất lo lắng, dò biết Tần Chiêu Tương Vương có một quí phi rất được yêu mến, liền nhờ người cầu cứu bà ta. Quí phi đó sai người nói lại: "Nhờ ta nói giùm với đại vương thì không khó, nhưng ta thích có một áo bằng lông chồn bạc"

Mạnh Thường Quân bàn với các môn khách: "Ta chỉ có một cái áo, đã biếu vua Tần rồi, làm thế nào đòi lại được?"

Một môn khách nói: "Tôi có cách để lấy lại chiếc áo đó"

Ngay đêm hôm đó, môn khách này mò vào vương cung, ăn trộm được cái áo đó ra. Mạnh Thường Quân đem áo lông chồn bạc biếu cho quí phi. Nhận được áo , quí phi đó liền khuyên vua Tần  tha Mạnh Thường Quân về nước. Tần Chiêu Tương Vương đồng ý, cấp cho giấy tờ thông hành để Mạnh Thường Quân về. Mạnh Thường Quân nhận được giấy tờ, liền vội vã đi ra Hàm Cốc quan. Ông sợ Tần Vương đổi ý, liền thay đổi tên họ và chữa giấy thông hành. Đến cửa quan vừa đúng nửa đêm. Theo qui định của nước Tần, mỗi buổi sớm, chỉ đến khi gà gáy thì mới được mở cửa quan cho người qua lại. Mọi người đang sốt ruột chờ trời sáng thì một môn khách giả làm tiếng gà gáy liên tiếp. Toàn bộ gà vùng xung quanh đều theo đó gáy ran.

Người canh giữ nghe tiếng gà gáy, liền mở cửa quan, xét giấy tờ rồi cho bọn Mạnh Thường Quân đi. Tần Chiêu Tương Vương quả nhiên hối lại, phái người đuổi theo, đến Hàm Cốc quan thì Mạnh Thường Quân đã đi xa rồi. Mạnh Thường Quân về đến nước Tề, được làm tướng quốc. Thực khách của ông ngày càng nhiều. Ông chia môn khách làm mấy bậc: loại thứ nhất đi đâu cũng có xe ngựa, loại thứ hai ăn cơm có thịt cá, còn loại thứ ba chỉ có gạo thô và rau dưa mà thôi.