Naon atuh dosa Ibu téh? Bageur ceuk kuring mah. Sok seuri ka ku¬ring. Teu cara Papih. Teu cara lanceuk. Teu cara si Emang. Teu cara si Iti. Teu cara batur. Ka kuring téh sok nyeungseurikeun. Ibu mah sok ngu¬sapan kana sirah, sok mépéndé, tara sentak sengor. Teu cara Papih. Tapi naha Ibu bet dibawa? Dibungkus kaén bodas, dikubur? Enya diku¬bur. Ti harita kuring can panggih deui jeung Ibu. Padahal kuring téh méh unggal poé nungguan di tempat lbu dikubur. Naha cicing baé atuh Ibu téh?
Papih mah teu ngarti, teu ngarasakeun. Mun kuring cicing di dinya téh sok ditéang. Sok dicerékan. Mun kuring teu daék, sok dirangkét. Pa¬pih mah teu ngarti, apan kuring téh keur ngadagoan Ibu.
Tapi basa éta mah, kuring bisa samemena cicing ngadagoan Ibu téh. Enya, di tempat dikuburna. Papih euweuh, si Iti euweuh, si Emang euweuh. Teuing ka marana, da ngagarinding. Lanceuk ogé anu tara ka imah, aya deui basa éta mah. Cenah Papih rék kawin deui. Cenah kuring téréh boga Ibu deui. Cenah ambéh kuring henteu ka kuburan baé. Ce¬nah, teuing naon deui ceuk Papih téh. Da loba nu diomongkeunana. Ce¬nah kuring bakal boga adi awéwé. Tah, harita kuring bisa ngadagoan Ibu saseubeuhna, nepi ka reup peuting. Tapi Ibu euweuh baé.
Kuring néangan pangali, rék ngali kuburan Ibu. Keur naon atuh Ibu téh? Uing hayang panggih. Kuburan Ibu dikali ku awi. Tapi kakara gé sababaraha gecrukan, datang si Emang, Keur naon manéh téh Oyik? Hayang panggih jeung ibu? Moal aya atuh di dinya mah. Aya. Uing gé nyaho di dieu dikuburna téh! Euh, atuh geus euweuh, boa geus jadi ta¬neuh. Jadi taneuh? Ibu jadi taneuh? Sok nu lain-lain baé ari si Emang. Ulah, Ibu mah ulah jadi taneuh. Kuring beuki segut ngali kuburan lbu. Bisi enya, kaburu jadi taneuh.
Oyik, Ibu manéh mah aya di imah. Aya di imah? Enya, karék datang bieu jeung Papih. Ibu uing? Enya.
Cul kana awi. Leumpang gura-giru ka imah. Hayang geura panggih jeung Ibu. Di buruan loba mobil, nu beureum jeung nu bulao mah, nyaho, anu Papih. Enya baé, kasampak di imah téh loba jelema. Aya nu wawuh. Aya nu henteu. Tapi Ibu mah euweuh.
Mana Ibu téh, Mang? Tuh, nu baju héjo gigireun Papih. Nu baju héjo? Kuring nenget-nenget. Lain, éta mah lain Ibu. Anu maké baju bodas, kén¬caeun Papih, dulur maneh éta mah. Dulur uing? Dulur ti mendi? Asa karak panggih. Kuring terus nelek-nelek. Keur kitu, Papih ningalieun ka kuring. Nangtung terus nyampeurkeun.
Ti mana baé manéh téh Oyik? Papih nanya bari molotot. Kuring teu némbalan. Ti kuburan, Kang. Si Emang nu némbalan téh. Kapendak nuju ngali kuburan Aceuk Juag. Hah? Ngali kuburan? Enya, Oyik? Nana¬haonan atuh sia téh? Indung sia mah geus euweuh dikieuna deuleu! Tuh, itu indung sia nu ayeuna mah! Cing, atuh Oyik, sia téh ulah picaca¬pékeun teuing hirup téh! Mandi kaituh! Geus éra aing mah, majarkeun teu ka¬urus! Papih nyeuneu.
Yu, urang ka cai Oyik. Si Emang nyekei peupeuteuyan, ku kuring di-képéskeun. Ngéwa ka si Emang téh. Sok bébéja ka Papih. Sagala rupa dibéjakeun ka Papih. Kituna téh basa Ibu geus dikubur wé. Baheula mah tara. Da sieuneun ku Ibu.
Leungeun Si Emang ku kuring diképéskeun deui. Lésot. Kuring indit ka cai, sorangan. Mandi. Sup ka kamar kuring. Ganti baju. Baju anu mangmeulikeun Ibu téa ti pasar, jeung kuring meulina gé. Baju kahayang kuring. Ibu, iraha atuh ngajak ka pasar deui ka uing?
Keur kitu, torojol Papih, nu maké baju héjo, jeung nu maké baju bodas. Oyik, enggeus ayeuna mah manéh téh ulah inget baé ka Ibu nu geus euweuh. Ulah ka kuburan baé, nya. Manéh téh ayeuna mah geus boga deui indung. Tah ieu, ka dieu teh manéh kudu nyebut Ibu. Ari ieu, adi manéh, Ita. Ceuk Papih. Kuring nenget-nenget. Jadi éta nyah Ibu kuring ayeuna téh? Tapi geuning henteu seuri? Kalah melong. Éta deuih adi kuring téh? Ditenget-tenget, manéhna seuri. Bet siga Ibu seurina, enya Ibu nu dikubur téa. Kuing gé hayang seuri deui. Ngan sieun ku Papih. Keun engké deui mah, mun manéhna seuri, kuring gé arék seuri deui. Tuh, itu kamar Mang Anang. Tuh, anu deukeut kamar mandi kamarna si Iti. Papih nuduh-nuduhkeun patempatan nu aya di imah. Lega atuda imah téh. Ari itu wangunan naon Pih? Adi kuring téa nanya. Oh, éta mah gudang. Nu sabeulahna deui dipaké kandang hayam ku Mang Anang. Seueur hayamna, Pih? Ih, loba ogé. Aya kana puluhna. Puguh ogé daék¬an boga adi téh. Maké hayang ngingu hayam sagala. Nya, puguh wé, teu hésé ku endog hayam kampung. Ari sakalieun butuh keur isuk mah, aya. Papih seuri, indung kuring nu anyar téa gé seuri. Tapi lain ka kuring. Adi kuring ngadilak bari seuri. Seurina siga seuri Ibu, tapi lain Ibu nu ieu.
